Żywienie niemowląt – 5 rzeczy, o których nie wiedziały nasze matki

Nowe zasady żywienia niemowląt

Prawidłowe żywienie niemowląt w okresie wczesnego rozwoju ma bardzo duży wpływ na rozwój młodego organizmu i jest elementem profilaktyki chorób przewlekłych. Co kilka lat opracowywane są schematy żywienia niemowląt oraz wskazówki, jak prawidłowo powinno wyglądać żywienie dziecka w pierwszych latach życia. U nas za takie zalecenia odpowiedzialne jest Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Najnowsze stanowisko ukazało się w styczniu 2021 r. Nowy schemat żywienia niemowląt zawiera wiele wskazówek z poprzedniego stanowiska opublikowanego w 2014 r. oraz ze stanowiska z 2016 r. na temat karmienia piersią. Głównym celem, do którego powinno się dążyć, jest oczywiście karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia. Natomiast jeśli dziecko nie może być karmione mlekiem mamy, to konieczne jest zastosowanie preparatów do początkowego żywienia niemowląt, czyli mlek modyfikowanych, które są dostosowane do potrzeb i wieku dziecka. Rozszerzenie diety rozpoczynamy najwcześniej od 5. miesiąca życia, a nie później niż w 7. miesiącu życia, gdy niemowlę jest gotowe, siedzi z podparciem, wykazuje umiejętność gryzienia i żucia. Karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym musi być kontynuowane podczas rozszerzania diety aż do 12. miesiąca życia. Karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym może być stosowane po 12. miesiącu życia tak długo, jak potrzebuje tego dziecko i mama. Praktycznym zaleceniem tego modelu jest to, że rodzice decydują, co i kiedy dostanie dziecko do jedzenia i w jakiej formie pokarm będzie podawany. Natomiast to już od dziecka zależy, czy zje posiłek oraz jaką jego ilość.

Żywienie niemowlęcia karmionego piersią, a zakażenie SARS-Co-V-2.

W najnowszym stanowisku i na obecny stan: większości mam z podejrzeniem zakażenia lub z lekkimi objawami zakażenia może karmić piersią z zachowaniem odpowiedniej higieny i środków profilaktycznych, takich jak: maseczka, dezynfekcja powierzchni, higiena rąk oraz piersi. W przypadku gdy stan zdrowia mamy nie pozwala na karmienie piersią, wprowadzamy karmienie sztuczne, ale staramy się podtrzymać laktację [1].

Alergeny w diecie dziecka, a najnowsze wytyczne

W nowych zasadach karmienia niemowląt omówiono produkty potencjalnie alergizujące takie jak:

Gluten – produkty z glutenem można wprowadzać od ukończenia 4. miesiąca życia do ukończenia 12. miesiąca życia. Podczas pierwszych miesięcy należy unikać podawania produktów z dużą zawartością glutenu. Patrząc na najnowsze wytyczne, nie można określić optymalnej i dokładnej jego ilości. Wcześniejsze dane uzupełniono jedynie o informację, że ze względu na brak wystarczających danych, nie można określić jednoznacznych zaleceń na temat podawania glutenu u dzieci, gdy krewny z rodziny pierwszego stopnia choruje na celiakię.

Orzeszki ziemne – w najnowszych zasadach ustalono, że podanie orzeszków do diety dzieci w grupie ryzyka pojawienia się alergii, czyli u dzieci z alergią na jajka lub ciężkim wypryskiem, zaleca się wprowadzać pomiędzy 4. a 11. miesiącem życia po konsultacji z lekarzem. W grupach o dużym ryzyku produkty te można podawać w postaci dostosowanej do umiejętności dziecka, np. jako masło orzechowe, mąka z orzechów. Możemy podawać wszystkim niemowlętom 1–3 razy w tygodniu w ilości 1 lub 2 łyżeczek w okresie rozszerzania diety. Jeśli chodzi o populację, w której nie ma ryzyka alergii na orzeszki ziemne, nie ma wytycznych dotyczących wprowadzania tego produktu w diecie niemowląt.

Jaja kurze – aby zmniejszyć ryzyko alergii na jaja kurze, trzeba podawać je mocno ugotowane. Zostały uzupełnione informacje, aby na początek dać jedno małe jajko maksymalnie dwa razy w tygodniu. Trzeba również zachęcać mamy, aby w czasie wprowadzenia jajka nadal karmiły piersią.

Wprowadzanie produktów uzupełniających według najnowszych wytycznych

Dane zostały zaktualizowane o informacje dotyczące posiłków uzupełniających wprowadzanych metodą BLW, czyli metoda baby-led weaning i metodą BLISS, czyli baby-led-introduction-to-solids. Zgodnie z aktualną wiedzą nie ma argumentów ani za, ani przeciw stosowaniu obu metod. Stwierdzono również, że przedstawione metody nie wpływają na zmniejszenie ryzyka otyłości u dzieci.

Napoje w diecie dziecka – najnowsze standardy żywienia dzieci

W najnowszych zaleceniach zwrócono uwagę na:

Soki owocowe – nie zaleca się i nie wolno podawać soków owocowych niemowlętom, z wyjątkiem szczególnych sytuacji klinicznie uzasadnionych.

Napoje roślinne – nie poleca się stosowania w żywieniu niemowląt ze względu na brak pokrycia na odpowiednie składniki odżywcze w diecie dziecka do 1. roku życia; dlatego nie mogą być alternatywą dla mleka kobiecego i preparatów do początkowego żywienia niemowląt. Napoje te mogą zawierać dodatki substancji słodzących, co nie jest polecane w żywieniu niemowląt.

Napoje niedozwolone w żywieniu – w nowych zasadach żywienia zdrowych niemowląt wśród napojów niezalecanych wymieniono także, poza napojami roślinnymi, sokami owocowymi, herbatą z kopru włoskiego, napoje słodzone, w tym napoje słodzone słodzikami, napoje gazowane, napoje dla sportowców, napoje z domieszką kofeiny oraz napoje energetyzujące.

Koper włoski – nie zaleca się, aby niemowlęta i dzieci w wieku poniemowlęcym spożywały herbatkę z kopru włoskiego i olej z kopru; związane jest to z brakiem odpowiednich informacji na temat bezpieczeństwa stosowania.

Dieta wegańska i wegetariańska

W nowych wytycznych zwrócono uwagę, że niemowlęta i małe dzieci, u których stosuje się taki model żywieniowy wymagają konsultacji z lekarzem oraz suplementacji. Dopuszcza się stosowanie diety wegańskiej i wegetariańskiej, jeśli dziecko jest pod kontrolą specjalisty, a rodzice zostaną poinformowani, jakie ryzyko niesie zaniechanie stosowania zbilansowanej diety oraz suplementacji dla zdrowia dziecka, a prawidłowe zbilansowanie diety wegańskiej i wegetariańskiej w najmłodszej grupie wiekowej nie jest proste [1].

Dlaczego warto dbać o prawidłowe żywienie niemowląt?

Prawidłowe żywienie w czasie ciąży, czy podczas karmienia piersią i w pierwszych latach życia dziecka, czyli w 1000 pierwszych dniach, zapewnia optymalny stan odżywienia, prawidłowy wzrost organizmu, ale również wpływa na długofalowe efekty zdrowotne na kolejne lata życia, odpowiadając między innymi za:

• prawidłowy rozwój stawów, mięśni oraz kości; od tego zależy sprawność i zdrowa sylwetka dziecka, a również ochrona przed osteoporozą i złamaniami z powodu odwapnienia w drugiej połowie życia;
• prawidłowe funkcjonowanie mózgu oraz zmysłów; dzięki temu dziecko lepiej będzie mogło wykorzystać swój potencjał intelektualny;
• ochronę przed otyłością;
• łagodniejszy przebieg oraz rzadsze występowanie chorób cywilizacyjnych, takich jak: zawał serca, choroba wieńcowa, udar mózgu, nadciśnienie tętnicze, astma, atopowe zapalenie skóry, choroby alergiczne oraz choroby nowotworowe [2].