Witamina C ‒ znaczenie dla organizmu dziecka i objawy niedoboru

Kwas askorbinowy jest szczególnie ważny dla dzieci, ponieważ jako modulator odporności przyczynia się do wzrostu odporności na niektóre choroby wirusowe i bakteryjne [1]. Właśnie dlatego sięgamy po witaminę C, gdy zauważymy pierwsze objawy przeziębienia. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ organizm nie jest w stanie sam wytworzyć tego makroskładnika, dlatego musi być on dostarczony z zewnątrz.

Rola witaminy C w organizmie, wpływ witaminy C na zdrowie dzieci i niemowląt

Witamina C, czyli kwas L-askorbinowy, jako aktywna biologicznie cząsteczka bierze udział w najważniejszych reakcjach w organizmie. Wśród głównych właściwości witaminy C wymienia się wspieranie odporności, działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, wspomaganie procesu gojenia się ran, syntezę kolagenu (poprawa tkanki łącznej), a co najważniejsze wspieranie pracy mózgu.

• Kwas askorbinowy wspiera działanie układu odpornościowego poprzez uczestniczenie w procesach immunomodulacyjnych. Działając na poziomie przemian biochemicznych w komórce, przyczynia się do zwalczania patogenów i komórek nowotworowych, uszczelnia śródbłonek i wspiera dobrą mikroflorę bakteryjną tworzącą niezbędną dla zdrowia barierę jelitową [2].
• Witamina C ma właściwości ochraniające naczynia krwionośne oraz pracę serca, zmniejsza uczucie zmęczenia.
• Jej odpowiedni poziom zwiększa przyswajanie żelaza oraz wapnia, które są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek, co zapobiega powstawaniu anemii.
• Działanie antyoksydacyjne witaminy C chroni tkanki przed uszkodzeniem i dzięki temu utrudnia wniknięcie bakterii i wirusów [3].
• Wspomagając produkcję kolagenu, wspiera wzrost i kondycję kości, skóry, dziąseł i zębów, dzięki czemu przyczynia się do prawidłowego rozwoju dziecka.

Jak widać, witamina C w dużym stopniu wpływa na układ odpornościowy, który jest jednym z ważniejszych układów w naszym organizmie. Zaczyna on się kształtować i rozwijać już w okresie życia płodowego. Stan ten trwa przez całe dzieciństwo i okres dojrzewania. Na prawidłowe funkcjonowanie tego układu ma wpływ wiele czynników środowiskowych, w tym m.in. odpowiedni sposób żywienia. Niedobory witaminowe mogą wpływać na większą podatność na zakażenia. W tym szczególnym czasie, kiedy nasza pociecha dorasta i potrzebuje wsparcia, musimy zadbać o dietę bogatą w witaminę C lub rozważyć jej suplementację [4]. Nasz organizm nie jest w stanie wytwarzać tej witaminy sam, dlatego trzeba dostarczać ją wraz z innymi makroelementami w diecie, aby pokryć zapotrzebowanie na kwas askorbinowy w organizmie [2].

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C u dzieci i niemowląt

Ilość witaminy C potrzebna Twojemu dziecku zależy od wielu czynników, np.:

• wieku,
• płci,
• stanu fizjologicznego.

Dzienne zapotrzebowanie na kwas askorbinowy jest największe w pierwszych latach życia. U niemowląt i dzieci średnio wynosi ono 2 mg/1 kg masy ciała [5]. Według zaleceń wydanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego zalecane dzienne spożycie witaminy C wynosi dla:

• dzieci 1‒3 lat: 40 mg,
• dzieci 4‒12 lat: 50 mg,
• chłopców 13‒18 lat: 75 mg,
• dziewczynek 13‒18 lat: 65 mg [6].

Należy pamiętać, że zapotrzebowanie na kwas askorbinowy wzrasta w niektórych stanach takich jak:

• zaburzenia wchłaniania i choroby przewlekłe np.: zespół złego wchłaniania jelitowego, niewydolność nerek,
• biegunka, wymioty, kolka,
• cukrzyca,
• u dzieci karmionych tylko mieszanką mleka modyfikowanego, które jest podgrzewane (witamina C jest niestabilna termicznie),
• po antybiotykoterapii.

W powyższych sytuacjach zawsze należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia odpowiedniej dawki witaminy C [3].

Skutki niedoboru witaminy C

Niedobór witaminy C objawia się:

• osłabieniem organizmu,
• zwiększoną podatnością na infekcje,
• zmęczeniem dziecka,
• zmniejszeniem wydolności fizycznej,
• trudnością w gojeniu ran,
• krwawieniem z dziąseł,
• pękaniem kącików ust [6].

Symptomy te mogą wskazywać na niedobory witaminy C, co może prowadzić do niedokrwistości w wyniku niedostatecznego wchłaniania żelaza [6]. Jeśli zauważasz u swojego dziecka podane objawy i podejrzewasz niedobór witaminy C, zacznij od sprawdzenia, czy w diecie dziecka znajdują się pokarmy bogate w ten makroskładnik.

Jeśli mimo diety bogatej w tę witaminę nadal zauważasz wymienione objawy, udaj się do lekarza, który zleci badanie poziomu kwasu askorbinowego w surowicy krwi. Jego prawidłowy poziom powinien wynosić od 34 do 110 µmol/l (6–20 µg/dl). W razie stwierdzenia nieprawidłowego poziomu lekarz wdroży suplementację witaminy C z aktywną formą kwasu askorbinowego [7].

Jak widzisz, witamina C odgrywa kluczową rolę w rozwoju dziecka, dlatego tak ważna jest jej odpowiednia ilość w codziennej diecie naszej pociechy.