Ulewanie u niemowlaka – przyczyny powstania. Ulewanie a wymiotowanie u niemowląt

Jakie mogą być powody ulewania u niemowląt?

Ulewanie to powszechnie występująca dolegliwość u niemowląt, której szczyt występowania przypada na pierwsze miesiące życia [1]. Najczęściej jest ono spowodowane refluksem żołądkowo-przełykowym. Najogólniej można je przedstawić jako wsteczne przemieszczanie się treści żołądkowej do przełyku. Szacuje się, że refluks żołądkowo-przełykowy dotyczy blisko połowy niemowląt. W większości przypadków ma charakter fizjologiczny [2].

Ulewanie u niemowląt może występować z powodu podawania dziecku zbyt obfitych posiłków. Częstym powodem obfitego ulewania u niemowlaka jest połykanie dużych ilości powietrza, co jest związane z niewłaściwą techniką karmienia [2]. Do ulewania predysponuje posiłek przerywany, podczas którego dziecko płacze, kaszle i krztusi się. Ulewanie nie zaburza rozwoju psychofizycznego. Przeważnie ma łagodny i przemijający charakter [1].

W przypadku częstego ulewania u niemowląt, któremu towarzyszą inne niepokojące objawy, takie jak zmiana zachowania, rozdrażnienie, nieprawidłowy przyrost masy ciała czy zaburzenia przy oddawaniu stolca, należy skontaktować się z pediatrą [3].

Jak wygląda ulewanie u niemowląt?

Ulewanie ma zazwyczaj charakter swobodny, niegwałtowny – z buzi malucha cienkim strumieniem wypływa płyn. Sporadycznie można zaobserwować chlustające ulewanie u niemowląt [1]. Cofanie się do jamy ustnej lub ulewanie na zewnątrz niewielkich ilości pokarmu może występować w czasie karmienia lub po jego zakończeniu. Ulewanie u niemowląt może się pojawiać nawet po każdym posiłku, a także między posiłkami. Zwykle ustępuje lub zmniejsza swoje natężenie w drugim półroczu życia. Ulewające dzieci prawidłowo przybierają na wadze, a ich rozwój nie jest zaburzony [4, 5].

Jak odróżnić ulewanie od wymiotów u niemowląt?

Rodzice dość często mają trudności w odróżnieniu ulewania od wymiotów u niemowląt. W czasie ulewania treść pokarmowa cofa się z żołądka do jamy ustnej, z reguły pod niskim ciśnieniem. Jej objętość jest niewielka, a cały proces zachodzi bez wysiłku ze strony dziecka. Wymioty u niemowląt są bardziej złożoną reakcją [1]. Można je opisać jako gwałtowne opróżnianie żołądka – wydostanie się jego treści na zewnątrz przez jamę ustną. Dochodzi to tego w wyniku działania układu nerwowego. Wymioty mogą być wywołane m.in. przez nieprzyjemny zapach, smak czy widok lub pojawić pod wpływem ucisku czy podrażnienia układu pokarmowego. Przyczyną wymiotów mogą być również silne przeżycia lub dolegliwości bólowe [5].

Wymiotowanie to objaw chorobowy, który powinien być skonsultowany z lekarzem. Wymioty u niemowląt mogą towarzyszyć różnym schorzeniom, lecz ich najczęstszą przyczyną u maluchów są choroby zakaźne w obrębie układu pokarmowego, w tym zwłaszcza wywołane przez rotawirusy. Typowymi objawami zakażenia rotawirusowego są wymioty, gorączka i biegunka [6].

Wymioty treścią pochodzącą z żołądka są zwykle przejrzyste lub żółte i najczęściej zawierają resztki ostatnio spożytego pokarmu. Niepokój rodzica powinny wywołać wymiociny podbarwione na ciemnozielono. Są to wymioty żółciowe, które mogą być objawem choroby zlokalizowanej w jamie brzusznej, w tym niedrożności jelit. Dodatkowo niebezpieczne są wymioty fusowate, czyli z zawartością krwi, które świadczą o krwawieniu z przewodu pokarmowego [7].

Jak radzić sobie z ulewaniem u niemowląt?

Zwykle ulewania ustępują samoistnie w miarę dojrzewania bariery antyrefluksowej i zwiększenia napięcia dolnego zwieracza przełyku, a także dzięki coraz częstszemu przebywaniu przez dziecko w pozycji pionowej [5]. W przypadku częstego ulewania u niemowlaka lekarz może zalecić modyfikację diety dziecka – objętości posiłków, liczby i sposobu karmienia. W przypadku dzieci karmionych butelką należy ją podawać spokojnie, zwalniać wypływ mleka, obniżając butelkę lub korzystać ze smoczków regulujących przepływ pokarmu. Trzeba też zwrócić uwagę czy dziecko objęło ustami całą szyjkę smoczka. W przypadku problemów z karmieniem piersią warto zgłosić się na konsultację do poradni laktacyjnej [2]. Co ciekawe, powszechnie zalecane „odbijanie” dziecka po karmieniu może nasilać regurgitację. W przypadku spowolnienia tempa przyrostu masy ciała pediatra może zalecić stosowanie preparatów zagęszczających pokarm, co zmniejszy intensywność ulewania u niemowlaka. Ulewanie niemal nigdy nie jest wskazaniem do przerwania karmienia piersią, ale dieta dziecka może zostać uzupełniona o ww. preparaty. Zazwyczaj bazują one na mączce z chleba świętojańskiego [1]. Lekarz może również przepisać leki prokinetyczne poprawiające motorykę i napięcie dolnego zwieracza przełyku [5].