Domowe sposoby i leczenie stanu zapalnego jamy ustnej u dzieci

Najczęstsze przyczyny i rodzaje stanu zapalnego jamy ustnej u dziecka

Stan zapalny jamy ustnej u dzieci może być spowodowany przez wirusy, bakterie oraz grzyby.

U noworodków i niemowlaków z powodu niewykształconego układu odpornościowego najczęściej występuje zakażenie grzybicze, czyli pleśniawki jamy ustnej. Są to białokremowe naloty na śluzówkach jamy ustnej dziecka. Zakażenie może być przeniesione od mamy, która karmi piersią, lub wywołane niedostateczną higieną przedmiotów, które dziecko wkłada do buzi. U starszych dzieci pleśniawki mogą się pojawić po leczeniu antybiotykiem lub sterydem wziewnym [1].

Częstą przyczyną stanu zapalnego w jamie ustnej są różnego rodzaju wirusy. U małych dzieci może wystąpić opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i gardła [2]. Zmiany są bardzo bolesne, często towarzyszy im gorączka i osłabienie, a dziecko nie chce przyjmować pokarmów i płynów.

Kolejnym rodzajem infekcji jamy ustnej u niemowląt są afty. Są to owrzodzenia śluzówki jamy ustnej, które pokrywają się białym nalotem. Ich pojawienie się najczęściej jest związane z obniżeniem odporności, ale może również mieć związek z niedoborem witamin z grupy B (najczęściej witaminy B12).[3] Tu dowiesz się więcej o przyczynach, rodzajach i objawach stanów zapalnych w jamie ustnej u niemowląt i dzieci.

Co podać na afty u dzieci? Jak leczyć afty? Domowe sposoby i leki

Wielu rodziców zastanawia się, co na afty u dzieci działa najlepiej. We wszystkich zapaleniach jamy ustnej najważniejsza jest odpowiednia higiena, która pomaga zapobiegać bolesnym zmianom. Jeśli jednak już się pojawią, to na afty zazwyczaj stosuje się miejscowo preparaty zawierające lidokainę (nie jest ona jednak zalecana u małych dzieci, ponieważ nie należy przekraczać dawki 3‒5 mg/kg masy ciała, a bardzo trudno ją odmierzyć) [4], oktenidynę, cytrynian cynku [5], chlorowodorek benzydaminy [6], szałwię, rumianek. Preparaty działające miejscowo mają na celu uśmierzyć ból, zmniejszyć stan zapalny, przyspieszyć gojenie, a także zapobiec nadkażeniu zmian. Można stosować te preparaty w formie maści, żeli [4] oraz płynu [5], sprayu [6] lub naparu do płukania jamy ustnej [7]. Wszystkie te preparaty należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty albo zgodnie z dawkowaniem podanym w ulotce . Są one dostosowane dla dzieci w różnym wieku ze względu na swój skład. Płyny i roztwory do płukania jamy ustnej są przeznaczone dla starszych dzieci, które potrafią płukać jamę ustną. [8].

Jak leczyć pleśniawki u noworodka, niemowlaka i dziecka? Co na pleśniawki działa najlepiej?

Pleśniawki u dzieci to jedne z najczęstszych grzybiczych zapaleń jamy ustnej [1]. Aby ich uniknąć, należy regularnie przemywać dziecku język za pomocą gazika nasączonego przegotowaną wodą. Trzeba też pamiętać o dokładnym myciu wszystkich smoczków, gryzaków i innych przedmiotów, które dziecko mogłoby wkładać do buzi. Jeżeli dziecko jest karmione piersią, mama powinna szczególnie dbać o higienę piersi. Grzyby powodujące pleśniawki rosną bowiem dzięki drożdżom zawartym w pokarmie kobiecym, dlatego bardzo łatwo dochodzi do przeniesienia zakażenia zarówno na mamę, jak i na dziecko.

Jeśli zauważymy pleśniawki na śluzówkach jamy ustnej dziecka, należy zgłosić się do lekarza pediatry. Powinien on dokładnie zdiagnozować rodzaj zmian i dobrać odpowiedni lek i jego dawkowanie, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji. Pleśniawki leczy się lekami przeciwgrzybiczymi (nystatyną, flukonazolem) dostępnymi na receptę, konieczna więc jest wizyta u lekarza [1]. Nystatyna występuje w formie proszku do rozrobienia z wodą. Po wymieszaniu uzyskujemy zawiesinę, którą stosuje się bezpośrednio na zmiany. Flukonazol natomiast występuje w formie syropu, pod postacią kapsułek i tabletek, a także jako roztwór do infuzji. Lekarz, który zaleci leczenie przeciwgrzybicze dostosuje lek w najbardziej odpowiedniej formie.

Wirusowy lub bakteryjny stan zapalny jamy ustnej – czym płukać lub smarować zmiany?

Zmiany na tle wirusowym. Istnieje wiele wirusów wywołujących stan zapalny jamy ustnej. Częstą przyczyną jest wirus opryszczki, przenoszony bezpośrednio w wyniku kontaktu (można nim zarazić dziecko, np. oblizując jego smoczek lub łyżeczkę). [9] Jeśli zauważymy u dziecka bolesne pęcherze w jamie ustnej, a do tego dziecko jest marudne, płaczliwe i nie chce bądź nie jest w stanie jeść lub pić, to należy udać się z nim do lekarza. Po właściwym rozpoznaniu lekarz może zalecić stosowanie leku przeciwwirusowego (acyklowir). Lek ten w formie zawiesiny jest dostępny wyłącznie na receptę i możemy rozpocząć jego stosowanie jedynie wtedy, gdy zostanie nam (naszemu dziecku) przepisany [10].

Zakażenia bakteryjne występują zazwyczaj z objawami ogólnymi w postaci gorączki i złego samopoczucia oraz wymagają leczenia antybiotykiem.

U starszych dzieci leczenie zakażeń bakteryjnych można wspomagać domowymi sposobami. Należą do nich np. roztwory i napary rumianku lub szałwii o działaniu odkażającym, którymi można płukać jamę ustną. Popularne są również żele z lidokainą o działaniu przeciwbólowym, które stosuje się miejscowo. Trzeba jednak z nimi bardzo uważać (a małym dzieciom nie są w ogóle zalecane), ponieważ ich dawkowanie nie jest precyzyjne i bardzo łatwo je przedawkować [11].

Bez względu na przyczynę stanu zapalnego ulgę powinny przynieść również leki przeciwbólowe i przeciwzapalne stosowane ogólnoustrojowo (np. ibuprofen w dawce 5-10 mg/kg masy ciała w jednej dawce, maksymalnie 3-4 razy w ciągu doby) [12].