Jak przetrwać kolkę u niemowlaka i noworodka – położna radzi

Jak przetrwać kolki u noworodka?

Kolka dotyka do 20% niemowląt i jest uznawana za jedno z najczęściej występujących zaburzeń we wczesnym okresie życia, powodujących niepokój rodziców i będących powodem wizyt u lekarza pediatry [1]. Dziecko spazmatycznie płaczące w czasie kolki to dla rodziców bardzo stresujący widok. Jeśli sytuacja często się powtarza, jest to bardzo wyczerpujące zarówno dla niemowlęcia, jak i dla rodziców, zwłaszcza że zazwyczaj ma miejsce popołudniami lub w godzinach wieczornych. Nie do końca znane są przyczyny powstawania kolki niemowlęcej, ale na szczęście istnieje kilka sprawdzonych sposobów na kolkę u noworodków i niemowląt, pomagających złagodzić dolegliwości brzuszkowe.

Tym, co każdy rodzic powinien zrobić w pierwszej kolejności, jest odpowiednie przygotowanie się do problemu kolki, zanim ona w ogóle wystąpi. Wbrew pozorom nie chodzi tu o specjalistyczną wiedzę medyczną, lecz przede wszystkim o zachowanie spokoju i opanowania podczas napadu kolki.

Pierwszym i najważniejszym zadaniem opiekuna jest to, aby uspokoić się samemu. Na szczęście kolki u niemowląt mają charakter czasowy. Stwierdzenie, że spokojna mama (lub spokojny tata) to spokojne dziecko, będzie tu kluczowe w łagodzeniu dolegliwości bólowych u maluszka. Jak jeszcze można mu pomóc?

Kolka niemowlęca a dieta

Uznaje się, że problem kolki u noworodków karmionych piersią dotyczy 10‒20% dzieci i 10‒40% dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym [1]. Warto więc postawić na karmienie naturalne, które dodatkowo będzie wspomagało florę bakteryjną jelit i usprawniało ich funkcjonowanie [1].

Mówi się, że nie ma diety matki karmiącej, jednak pojawiają się zalecenia sugerujące przejście na dietę bezmleczną, bezjajeczną, bez orzechów, pszenicy, ryb i soi. Skuteczność takiego postępowania można ocenić najwcześniej po dwóch tygodniach [2]. Oczywiście wszelkie modyfikacje w diecie, warto skonsultować z lekarzem lub położną.

Warto też zwrócić uwagę na sposób karmienia i ewentualnie zmodyfikować go, gdyż technika ma duży wpływ na ograniczenie bólów brzuszka u noworodka.

Kolka a technika karmienia piersią

Prawidłowe karmienie piersią to takie, podczas którego dziecko odpowiednio głęboko chwyta pierś, aby pobrać pokarm. Według doradców laktacyjnych w czasie ssania nie powinien być słyszalny odgłos cmokania, który jest oznaką łapania powietrza. Jeśli go słyszymy, należy zmienić pozycję do karmienia. Podobnie należy postąpić, jeśli dziecko je zbyt szybko, gdyż jest to jeden z głównych powodów bólu brzuszka u niemowląt. Zmiana pozycji polega na ułożeniu dziecka pionowo, na tzw. żabkę w kontakcie brzuch do brzucha. Jest to tzw. pozycja naturalna lub biologiczna, dzięki której dziecko je jakby pod górkę, zmniejszając tym samym intensywność wypływu pokarmu z piersi. Ponadto brzuszek malca poprzez kontakt z brzuchem mamy i delikatny ucisk może szybciej pozbyć się nadmiaru gazów, co również będzie wpływać na zmniejszenie dolegliwości w czasie kolki.

Przy prawidłowym ssaniu odbijanie maluszków nie jest potrzebne. Jeśli jednak dziecko często odrywa się od piersi, puszcza i łapie sutek, je łapczywie lub jest niespokojne, odbicie może okazać się złotym lekarstwem. Jest też pomocne w przypadku dzieci karmionych butelką. Poprzez krótkotrwały ucisk na brzuszek pomagamy odgazować niemowlę lub noworodka i usunąć nadmiar gazów z żołądka, co jest najczęstszym powodem dolegliwości u najmłodszych dzieci.

Co podawać na kolki u noworodka?

Bywa, że brzuszkowe dolegliwości są tak męczące, że rodzice szukają porad czy na kolkę u noworodka są jakieś leki lub decydują się na sięgnięcie po preparaty apteczne. Najpierw jednak warto udać się do lekarza, aby ten wykluczył u malca inne choroby (np. refluks). Większość specjalistów doradza produkty z symetykonem, czyli substancją zmniejszającą nagromadzenie gazów. Popularnym wyrobem medycznym wśród rodziców jest np. Bobogast, możliwy do stosowania już od pierwszego miesiąca życia. Jego podawanie warto połączyć z domowymi sposobami na kolkę u niemowląt, aby skuteczniej złagodzić dolegliwości. Nie poleca się natomiast często stosowanego na kolki naparu z kopru włoskiego, szczególnie w okresie noworodkowym. Wykazano, że ma on działanie neurotoksyczne[3].

Ćwiczenia na kolki u niemowlaka

Domowe sposoby na kolkę mogą znacznie ulżyć niemowlakowi, pod warunkiem że będą regularnie stosowane. Mimo że nie ma złotego środka na bóle brzuszka, to masaż może przynieść ukojenie. Przystępując do masażu, pamiętaj, aby dziecko było mniej więcej 30‒40 minut po karmieniu, spokojne. Mów do niego, uśmiechaj się i masuj ciepłymi dłońmi jego brzuszek zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Ukojenie może dać również ułożenie dziecka na przedramieniu i masowanie mu plecków. W ten sposób nie uciskamy bezpośrednio bolącego brzuszka, ale łagodny dotyk i ruch pomagają rozładować napięcie i usunąć nadmiar gazów.

Również układanie dzieci na brzuszku ‒ czy to w pozycji „na żabkę” na materacu, czy na naszych udach ‒ będzie profilaktyką zbierania się gazów w żołądku i może znacząco ograniczyć występowanie dolegliwości brzuszkowych lub łagodzić te, które już się pojawiły.

Idealnie sprawdza się również ciepła kąpiel, która działa rozluźniająco na mięśnie brzucha. Alternatywą dla wanienki może być wiaderko do kąpania, w którym dziecko przybiera pozycję embrionalną, co wspomaga masowanie brzuszka. Kąpiel w wiaderku stosowana jest w wielu szpitalach położniczych, a mamy, które uczą się tej metody pod okiem doświadczonych położnych później często wykorzystują tę metodę w domach. Również wspaniały, a rzadko stosowany kontakt skóra do skóry, czyli ułożenie gołego malca na swojej nagiej klatce piersiowej, potrafi zdziałać cuda i skutecznie wyciszyć niemowlaka. Warto pomyśleć też o chustonoszeniu, podczas którego maluch jest w ciągłym bliskim kontakcie z rodzicem.

W okresie kolek dzieci potrzebują przede wszystkim spokoju i ciepła rodziców. Szybkie ruchy przy pielęgnacji czy nerwowe bujanie na pewno nie ukoją kolki niemowlaka. Pamiętaj, że na szczęście kolki mijają dosyć szybko, a zastosowane rady tylko ten koniec przyspieszą.