Rozwój wzroku u niemowlęcia. Jakie kolory widzi dziecko?

Rozwój wzroku u noworodka i niemowlęcia

Same narządy wzroku zaczynają się kształtować już w drugim miesiącu ciąży i jeszcze w trakcie jej trwania maluszek otwiera oczy. Zatem dziecko ma rozwinięty zmysł wzroku już od urodzenia, jednak aby działał on sprawnie, potrzeba jeszcze trochę czasu. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak dziecko widzi w kolejnych miesiącach swojego życia, móc świadomie wspomagać rozwój jego wzroku i reagować, gdy dzieje się coś niepokojącego.

Wzrok u noworodków jest bardzo nieostry i początkowo maluch widzi peryferyjnie – lepiej dostrzega kontury i to, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia. Przez pierwsze tygodnie życia kieruje oczy w stronę źródeł światła. Jest w stanie krótko wodzić za nimi wzrokiem. Jakie kolory widzi noworodek? Dziecko po urodzeniu widzi kolory w tonacji czerni, szarości i bieli. Noworodek najlepiej widzi kontrasty i przedmioty mocno wyróżniające się z otoczenia. Jednak otaczającą go przestrzeń poznaje przede wszystkim przez dotyk. Pierwsze barwy dziecko zaczyna dostrzegać po upływie 3–4 tygodni życia. Około 6 tygodnia niemowlę dostrzega przedmioty ustawione na wprost jego oczu.

Na początku 2 miesiąca życia niemowlę nawiązuje kontakt wzrokowy. Wpatruje się w twarze bliskich mu osób z odległości 15–40 cm, bo ze względu na słabą ostrość widzenia najłatwiej jest mu skupić wzrok z tak bliska. Na znajome twarze reaguje uśmiechem. Potrafi wodzić wzrokiem za przedmiotami w pionie i w poziomie. Skupia uwagę na wargach mówiących do niego osób i na bodźcach znajdujących się do 1 m. Dziecko nabywa umiejętności widzenia obuocznego. Jakie kolory widzi 2-miesięczne dziecko? Maluch zauważa już ciepłe kolory – czerwony, żółty i pomarańczowy.

Od 3 miesiąca życia dziecko ciekawią rzeczy będące w ruchu i proste figury geometryczne. Dziecko chętnie ogląda swoje dłonie – zbliża i oddala je od oczu. Przez pierwsze 3 miesiące życia u dziecka mogą się pojawić okresowo zmienne zaburzenia równoległego ustawienia oczu. Oznacza to zezowanie raz jednym, raz drugim okiem. Obserwuje się to głównie w czasie prób patrzenia na przedmioty.

Przez kolejne tygodnie dziecko potrafi przenieść spojrzenie z ręki na obiekt. Zaczyna sięgać do przedmiotów znajdujących się w jego zasięgu. Na początku chwyta je niezgrabnie, z czasem robi to już pewniej. Powinno po nie sięgać zakrzywionym ruchem rączki, a nie na wprost. Takie zachowanie to przejaw nauki widzenia przestrzennego. Kiedy dziecko widzi kolory? W około 6 miesiącu życia pojawia się pełne widzenie barw. To też dobry moment, aby w otoczeniu dziecka pojawiło się więcej kolorowych przedmiotów. Półroczne dziecko odróżnia znane mu osoby, inaczej zachowuje się przy obcych mu ludziach. Dziecko ma już pełne pole widzenia. W kolejnych miesiącach ostrość wzroku nadal się poprawia.

W wieku 7 miesięcy dziecko szybko przenosi uwagę z jednego obiektu na drugi. W nauce widzenia na odległość pomocne będą zabawki oddalone o kilka metrów. W jego zachowaniu można też zauważyć rosnące zainteresowanie rysunkami w książkach. Po koniec okresu niemowlęcego dziecko z łatwością rozpoznaje znane mu twarze i rozpoznaje podstawowe emocje. Dopiero pod koniec okresu niemowlęcego większość dzieci widzi tak, jak osoby dorosłe [1, 2].

Stymulacja wzroku noworodka i niemowlęcia

Wzrok jest podstawowym narządem zmysłu, bardzo ważnym dla rozwoju dziecka. Wiesz już, jak rozwija się wzrok noworodka i niemowlęcia, teraz dowiedz się, jak wspierać rozwój wzroku u dziecka. W pierwszym miesiącu nie powinno się narażać malucha na zbyt dużą ilość bodźców. Z uwagi na to, że dziecko początkowo koncentruje się na źródłach światła, warto umiejscawiać łóżeczko w kierunku żyrandola czy okna, tak aby mogło się nim zainteresować. Na początkowym okresie rozwoju najlepsze będą jedno- lub dwukolorowe zabawki w kontrastowych barwach – czarno-białe książeczki oraz odbijające światło zabawki, np. błyszczący wiatraczek. Warto powoli przesuwać nimi przed buzią dziecka, a kiedy jego rączki będą sprawniejsze, podawać mu je do oglądania. Trzeci miesiąc to czas, aby kupić matę edukacyjną, by ćwiczyć widzenie przestrzenne. Niemowlę w wieku 6–7 miesięcy powinno mieć już kolorowe zabawki, najlepiej z ruchomymi elementami i wydające dźwięki. Takie akcesoria wspomagają koordynację wzrokowo-ruchową. W stymulacji wzroku noworodka i niemowlęcia kluczowa jest też gra twarzą przez rodziców – bogata mimika i zabawy minami są bardzo cenne i mają dużą wartość edukacyjną. Niezwykle ważne jest badanie i ocena wzroku przez specjalistę, a w razie potrzeby stosowanie korekcji okulistycznych [3, 4].

Co powinno zaniepokoić w rozwoju widzenia?

Alarmujące podczas rozwoju widzenia u dziecka są następujące sytuacje:

• trzymiesięczne dziecko nie nawiązuje kontaktu wzrokowego z rodzicami,
• po ukończeniu 3 miesięcy u dziecka można zaobserwować zeza,
• źrenica ma żółty lub żółto-biały odblask,
• gałki oczne są niesymetryczne,
• źrenice są nierówne lub poszerzone
• dziecko zbliża przedmioty do jednego oka,
• dziecko sięga po przedmioty ruchem ręki na wprost,
• dziecko nie interesuje się zabawkami,
• dziecko nie mruży oczu przy bliskim kontakcie z bardzo intensywnym źródłem światła,
• dziecko bardzo rzadko otwiera oczy [2, 4].

Te i każde inne niepokojące sygnały powinny skłonić do konsultacji u okulisty pediatrycznego.