Odparzenia – potrafisz sobie z nimi poradzić – 5 sposobów na odparzenia

Odparzenia u niemowląt i noworodków – przyczyny i objawy

Odparzenia skóry u niemowląt to jedne z częściej występujących problemów dermatologicznych. Delikatna i wrażliwa skóra małych dzieci jest w sposób szczególny narażona na ich powstanie. Jest ona 5–10 razy cieńsza od skóry osób dorosłych, przez co jest znacznie bardziej sucha i wrażliwa. Znajduje się w niej mniej włókien kolagenowych i elastynowych, które uczestniczą w procesach regeneracyjnych, a dzięki zdolności do wiązania wody zapewniają odpowiednie nawodnienie skóry. Naskórek, czyli najbardziej zewnętrzna warstwa skóry, słabo przylega do znajdującej się pod nim skóry właściwej, przez co łatwiej ulega uszkodzeniom. W składzie płaszcza hydrolipidowego dominuje cholesterol, przez co gorzej wiąże on wodę w skórze, a w efekcie szybciej dochodzi do jej przesuszania. Wszystko to sprawia, że ma ona większą podatność na urazy i zmiany dermatologiczne, takie właśnie jak odparzenia [1].

W sposób szczególny powstawaniu odparzeń u noworodka i niemowlaka sprzyja częsty kontakt skóry z moczem lub kałem. Powstały podczas ich rozkładu przez bakterie amoniak ma silnie drażniący wpływ na skórę. Poza tym skóra małych dzieci z uwagi na pH zbliżone do neutralnego wykazuje słabszą ochronę przed mikroorganizmami i jest bardziej podatna na infekcje czy zakażenia. Zatem główną przyczyną odparzeń skóry u maluchów jest zbyt rzadkie zmienianie mokrych pieluch. Problem odparzeń nasila się przy rzadkich kupkach, których w okresie noworodkowym jest bardzo dużo, oraz przy biegunce, która w przypadku maluchów nie należy do rzadkości. Połączenie następujących czynników stwarza idealne warunki do odparzeń u niemowląt i szybkiego namnażania się bakterii:

• wilgoć,
• czynniki drażniące z moczu czy kału,
• tarcie pieluchy o skórę,
• ciepło,
• brak przewiewności [2].

Podczas odparzeń u noworodków i niemowląt naskórek zaognia się, staje się czerwony i piecze. Rozwija się stan zapalny, obrzęk, w cięższych przypadkach mogą się pojawić pęcherze i nadżerki. W przypadku zmian przewlekłych może występować złuszczanie naskórka i lichenifikacja, czyli pogrubienie i szorstkość skóry [3]. Odparzenie sprawia dzieciom duży dyskomfort, powoduje ból i pieczenie, dlatego też jednymi z pierwszych jego objawów mogą być niepokój i rozdrażnienie.

Odparzenie skóry u niemowląt – gdzie najczęściej pojawiają się odparzenia?

Odparzenia pupy są najczęściej spotykane u maluchów. Zmianie może ulec skóra w okolicy odbytu i/lub okolic intymnych. Istnieje ryzyko powstania odparzenia w pachwinie u niemowląt, a także odparzenia w innych załamaniach i fałdkach na jego ciele, z uwagi na występowanie w nich wymienionych wyżej czynników sprzyjających rozwojowi stanu zapalnego.

5 sposobów na odparzenia pieluszkowe i odparzenia w innych częściach ciała

Zastanawiasz się, co stosować na odparzenia u noworodka i niemowlaka? Oto kilka wskazówek, które zmniejszą ryzyko ich powstania, a jeśli już dojdzie do odparzenia skóry u niemowlaka, pomogą w jego łagodzeniu.

• Regularna zmiana pieluchy. Podczas zakładania świeżej pieluchy należy dokładnie oczyścić pupę dziecka przy pomocy mokrych gazików lub chusteczek oraz kontrolujemy okolice pośladków – skóra powinna być czysta i sucha. Należy unikać stosowania pieluszek zawierających gumę lub plastik, a wybierać te, które mają superabsorpcyjne wkłady z tworzywa żelowo-akrylowego.
• Wietrzenie pupy dziecka. Pozwól dziecku czasem poleżeć bez pieluszki. Swobodny dostęp powietrza chroni przed powstawaniem odparzeń i przyspiesza gojenie się już powstałych zmian skórnych. Lekarze rekomendują wietrzenie okolicy pieluszkowej co najmniej trzy razy dziennie przez 10 minut.
• Częste mycie dziecięcej pupy. Do jej przemywania najlepiej używać wody z dodatkiem delikatnego środka myjącego. W przypadku dziewczynek krocze należy myć w kierunku od przodu do tyłu, czyli od cewki moczowej w kierunku odbytu. Pamiętaj o dokładnym przemyciu wszystkich załamań i fałdek skórnych.
• Preparaty do pielęgnacji i leczenia miejsc narażonych na odparzenia. Na rynku jest wiele preparatów przeznaczonych do zwalczania odparzeń u niemowląt i zapobiegania im. Na niewielkie odparzenia pupy u niemowląt poleca się krem na bazie cynku, który oddzieli delikatną skórę od czynników powodujących podrażnienia, a do tego łagodzi stany zapalne i przyspiesza proces regeneracji skóry. Jeżeli skóra jest łagodnie podrażniona, do jej ochrony oprócz kremów z cynkiem można użyć maści natłuszczających. Pamiętaj, aby na zdrową skórę nie aplikować maści cynkowych, tylko maści natłuszczające. Często spotykaną substancją aktywną w maściach na odparzenia pupy jest alantoina, która działa regeneracyjnie na naskórek, lanolina, która wspomaga naturalny płaszcz hydrolipidowy naskórka, czy pantenol, który działa przeciwzapalnie, łagodzi pieczenie i uczucie ściągnięcia skóry. Pudry i zasypki zawierające skrobię lub talk również zmniejszają ryzyko uszkodzeń skóry, ale ważne, aby nie stosować ich łącznie z oliwką lub mleczkiem, gdyż stwarza to możliwość rozwoju kontaktowego odczynu z podrażnienia.
• Kiedy mimo właściwej pielęgnacji i higieny niewielkie odparzenia nie ustępują, a wręcz przeciwnie, nasilają się, konieczna jest wizyta u pediatry, który może przepisać odpowiednie leki [1, 2, 4, 5].

Autor: Olga Dąbska, dr nauk o zdrowiu
Konsultacje: Agnieszka Widera, lekarz