Ząbkowanie – teraz nie przegapisz objawów miejscowych i ogólnych podczas wyrzynania zębów

Jakie są objawy ząbkowania u niemowląt?

Jednym z największych wydarzeń w życiu niemowlaka jest pojawienie się pierwszego zęba. Wyrzynanie się zębów mlecznych może jednak poważnie niepokoić rodziców. Nie można w pełni przewidzieć, jak Twoje maleństwo zareaguje na ten proces, ale im więcej będziesz wiedzieć o objawach ząbkowania u dziecka i ich przyczynach, tym łatwiej Ci będzie pomóc mu w tym trudnym czasie. Pamiętaj, że symptomy towarzyszące ząbkowaniu dotykają wiele dzieci, jednak zakres dolegliwości jest różny. Z ząbkowaniem najczęściej kojarzone są objawy miejscowe, czyli zmiany w jamie ustnej, ale oprócz nich mogą też wystąpić mniej typowe objawy ogólne, wymagające wsparcia lub pomocy rodziców, a niekiedy nawet lekarza.

Początek ząbkowania. Jak wyglądają dziąsła niemowląt?

Dziąsła niemowlaka podczas ząbkowania zwykle obejmuje stan zapalny. Stają się wówczas zaczerwienione, rozpulchnione i obrzmiałe. Mogą boleć i swędzieć. Dziecko stara się złagodzić te dolegliwości, wkładając do buzi różne przedmioty lub rączki. Niestety znajdujące się na nich bakterie i wirusy mogą wywołać zakażenie. Wtedy zapaleniu dziąseł u dzieci przy ząbkowaniu towarzyszy ropienie mieszka zębowego. Rzadko pojawia się krwawienie z dziąseł.

U niektórych dzieci można zaobserwować sine dziąsła przy ząbkowaniu. Zasinienie błony śluzowej wiąże się z obecnością krwiaka, który może się rozwinąć w wyniku uszkodzenia ukrwionej błony śluzowej przez ostre brzegi zęba lub wkładane do buzi przedmioty. Krwiak na dziąśle przy ząbkowaniu znika samoistnie, kiedy pojawi się ząb [1].

Miejscowe objawy ząbkowania u niemowląt

Inne miejscowe objawy ząbkowania u dzieci to m.in.:

• wzmożone ślinienie się,
• wystawianie języka,
• zmiany skórne ‒ łagodna wysypka wokół ust, na policzkach, brodzie i szyi związana z nadmiernym wypływaniem śliny, dlatego należy utrzymywać w suchości skórę twarzy i szyi dziecka,
• pocieranie okolicy policzka.

Wkładanie rąk do ust też jest kojarzone z wyrzynaniem się zębów mlecznych, ale stanowi jednocześnie metodę poznawania świata i jest szczególnie intensywne między 6 a 9 miesiącem życia. Wkładanie rąk czy przedmiotów do ust stymuluje pracę gruczołów ślinowych i powoduje wzrost ilości wydzielanej śliny. Nie jest to jednak jedyny powód. W wieku około 3 miesięcy ma miejsce rozwój i powiększenie gruczołów ślinowych, przez co zwiększa się ilość wydzielanej śliny. Jednocześnie dziecko nie ma jeszcze w pełni ukształtowanych mechanizmów kontroli nerwowo-mięśniowej i nie połyka śliny [2]. Ślinienie się jest w związku z tym fizjologicznym zjawiskiem, które obserwuje się nawet do 18–24 miesiąca życia.

Ząbkowanie – objawy ogólne

Oprócz zmian w jamie ustnej podczas ząbkowania dziecko może mieć też dolegliwości ogólne. Zastanawiasz się, co to za objawy? Zalicza się do nich niepokój, problemy ze snem i zasypianiem, płaczliwość. Podczas ząbkowania mogą się rozwinąć infekcje uszu ‒ dziecko łapie się wówczas za uszy w wyniku pojawiającego się bólu. Może też pojawić się chrypka, kaszel czy wodnisty i bezbarwny katar przy ząbkowaniu [3]. Wspomniane objawy nie muszą jednak świadczyć o infekcji. Pamiętaj, że katar związany z przeziębieniem jest początkowo wodnisty, następnie robi się gęsty i spływa po tylnej ścianie gardła, a kiedy staje się żółty lub zielony, to znak, że doszło do infekcji bakteryjnej.

Gorączka przy ząbkowaniu jest bez wątpienia jednym z częściej obserwowanych objawów ogólnych. Jest ona związana z substancjami o działaniu prozapalnym, które wydzielają się z dziąsła uszkodzonego przez wysuwający się ząb. Podwyższona temperatura ciała jest reakcją obronną organizmu. Jeśli temperatura powyżej 38℃ utrzymuje się dłużej niż 3 dni, należy skonsultować się z lekarzem [4].

Brak apetytu przy ząbkowaniu i inne objawy ze strony układu pokarmowego

W czasie ząbkowania rodzice mogą zaobserwować nadmierne ulewanie lub spadek apetytu, a w związku z tym spadek masy ciała dziecka. Niemowlę często odmawia jedzenia z powodu bólu dziąseł [5]. Ząbkowaniu u dzieci mogą także towarzyszyć zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego ‒ wymioty lub biegunki. Stolec przy ząbkowaniu ma kolor zielonkawy i jest śluzowaty [6]. Biegunka przy ząbkowaniu powinna zostać skonsultowana z lekarzem, jeśli objawy utrzymują się kilka dni i towarzyszą im inne niepokojące dolegliwości. Pamiętaj, że nadmierne wypróżnianie się dziecka grozi odwodnieniem i zaburzeniem równowagi elektrolitowej [7]. U niektórych dzieci pojawiają się zaparcia przy ząbkowaniu [1].

Bolesne ząbkowanie ‒ ile trwa?

Objawy ząbkowania u niemowlaka manifestują się najsilniej podczas wyrzynania siekaczy i pierwszych zębów trzonowych. Wydaje się, że są bardziej nasilone w przypadku jednoczesnego wyrzynania się kilku zębów. Objawy pojawiają się najczęściej się w ciągu 8-dniowego okna wyrzynania zęba, tzn. w ciągu 4 dni przed, w dniu i 3 dni po ukazaniu się zęba w jamie ustnej. Zastanawiasz się, czemu Twoje dziecko jest bardziej marudne wieczorem, kiedy ząbkuje? Ząbkowanie to proces o cyklu okołodobowym. Nasila się w późnych godzinach wieczornych ‒ między 22.00 a 24.00, a osłabia po północy.