Kwas DHA – konsekwencje niedoboru u dzieci. Suplementacja DHA u najmłodszych

Co to jest DHA? Rola kwasu DHA w organizmie

Kwas DHA to inaczej kwas dokozaheksaenowy, który jest zaliczany do kwasów tłuszczowych omega-3, czyli wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, zwanych zwyczajowo dobrymi tłuszczami. DHA dla dzieci to bardzo ważny element diety, ponieważ organizm nie jest zdolny wytworzyć go samodzielnie, a jest kluczowy do prawidłowego funkcjonowania [1]. Kwas DHA to składnik błon komórkowych, którego największą ilość obserwuje się w komórkach nerwowych mózgu i siatkówki oka. Stąd też determinuje on prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i narządu wzroku, lecz na tym nie kończy się jego oddziaływanie na organizm [2].

Kwas DHA – gdzie występuje?

Zastanawiasz się, w czym znajduje się kwas DHA? Dziecko otrzymuje go razem z mlekiem matki, a w przypadku, gdy nie jest karmione naturalnie, warto wybrać mleko modyfikowane wzbogacone o DHA, w którym DHA stanowi minimum 0,3% wszystkich kwasów tłuszczowych. W diecie niemowląt od 6 miesiąca życia dobrym źródłem kwasu DHA mogą być tłuste ryby morskie, takie jak śledź, łosoś czy makrela, podawane dwa razy w tygodniu. W niektórych przypadkach konieczna może się okazać suplementacja DHA u dzieci [1, 2]. Według Europejskiego Biura ds. Bezpieczeństwa Żywności należy ją rozważyć wtedy, gdy dieta nie jest w stanie pokryć dziennego zapotrzebowanie na kwas DHA, wynoszące u dzieci do 2 roku życia 100 mg, a u starszych 250 mg DHA + EPA (kwas eikozapentaenowy) [2].

Suplementacja DHA u niemowląt i starszych dzieci

Suplementacja DHA u niemowląt karmionych piersią nie jest potrzebna. Mleko matki zapewnia im wszystkie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki. Jednak matka powinna mieć na uwadze, że ilość kwasu DHA w jej mleku jest ściśle zależna od jej diety. Dlatego zalecana jest suplementacja kobiet w czasie laktacji około 200 mg DHA dziennie, a w przypadku małego spożycia ryb wyższa, np. 400-600 mg [3]. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym, które jest wzbogacone w DHA, nie jest konieczne uzupełnianie kwasu DHA. Suplementacja kwasu DHA u dzieci z rozszerzoną dietą jest zalecana wtedy, gdy nie mogą lub nie chcą lub nie chcą spożywać ryb [1, 2]. Takim maluchom podaje się preparaty oleju rybiego (z dodatkami smakowymi lub bez), bądź kwas DHA w formie kapsułek. Suplementację należy skonsultować z pediatrą. Nowością jest kwas DHA z alg morskich, który ma mniej intensywny smak i zapach, przez co może być lepiej tolerowany przez dzieci [2]. Szczególną grupą narażoną na niedobór DHA są niemowlęta urodzone przedwcześnie. Dlatego w tej grupie zaleca się dodatkową suplementację – korzystne mogą być dla nich dawki minimum 100–200 mg kwasu DHA dziennie w zależności od masy ciała. Ważne więc, by preparaty przeznaczone do żywienia wcześniaków były wzbogacone w większe ilości DHA [4].

Konsekwencje niedoboru kwasu DHA

Suplementacja DHA to sposób na zapobieganie negatywnym konsekwencjom niedoboru tego składnika u dzieci. W przypadku wspomnianych wcześniaków większe ryzyko niedoboru DHA wiąże się ze skróceniem ich rozwoju wewnątrzmacicznego, na który przypada intensywny rozwój mózgu, a transport DHA przez łożysko przebiega najefektywniej. Niedobór kwasu DHA prowadzi do zaburzeń w rozwoju i funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego [2]. Może być przyczyną ADHD, zaburzenia koordynacji ruchowej (dyspraksja) czy trudności w uczeniu się czytania i pisania (dysleksja) – choć są one widoczne dopiero u dzieci starszych, to rozwijają się skrycie od urodzenia. Niedobór kwasu DHA może doprowadzić do zmniejszenia ostrości widzenia. Związek ten jest bowiem odpowiedzialny za prawidłowe stężenie rodopsyny w pręcikach siatkówki, która warunkuje ostrość widzenia [2]. Inne możliwe konsekwencje niedoboru to m.in. zaburzenia koncentracji, zaburzenia gospodarki tłuszczowej i węglowodanowej, nadmierna masa ciała, zaburzenia gospodarki hormonalnej czy układu krążenia [5].

Autor Olga Dąbska, dr Nauk o zdrowiu

Konsultacje: lek. med Agnieszka Malara