Kolka u niemowlaka czy zwykły ból brzuszka? Jak je odróżnić?

Czym jest kolka niemowlęca i jakie są jej objawy?

Kolka niemowlęca to zjawisko dotyczące 10‒40% dzieci. Stanowi zespół zaburzeń związanych z przemieszczaniem się gazów w jelitach, którego szczyt przypada między 4 a 6 tygodniem życia, i ustępuje między 3 a 4 miesiącem[1] Ważnym elementem różnicowania klinicznego kolki niemowlęcej z innymi stanami patologicznymi jest to, że pomimo sporych dolegliwości dziecko odpowiednio przybiera na wadze i dobrze się rozwija.

Najczęstszymi objawami kolki u noworodka i niemowlaka są:

• nagły płacz bez wyraźnej przyczyny,
• zaczerwienie twarzy dziecka, czasem nawet z zasinieniem okolicy ust,
• podkurczanie i prężenie nóżek,
• zaparcia lub zielone stolce z domieszką śluzu,
• słyszalne „przelewanie się” w brzuszku

Charakterystyczne dla kolki niemowlęcej jest to, że zazwyczaj pojawia się popołudniami lub wieczorami i mija samoistnie.

Jakie są przyczyny kolki niemowlęcej?

Powody występowania kolki nie są do końca znane. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:

• zaburzenia flory jelitowej spowodowane niedojrzałością układu pokarmowego,
• alergie na białko mleka krowiego lub białko sojowe,
• nietolerancję laktozy,
• zbyt wczesne rozszerzanie diety, na które zbyt mały organizm dziecka nie jest jeszcze gotowy,
• nieprawidłową technikę karmienia piersią lub przekarmianie dziecka,
• stosowanie smoczków do butelki ze zbyt dużymi otworami, przez co maluch łyka dużo powietrza [2].

Jest jeszcze jedna hipoteza na temat powstawania kolki niemowlęcej, która zwraca uwagę na czynniki psychospołeczne:

• nadmiar bodźców zewnętrznych,
• niewłaściwy kontakt emocjonalny rodzica z dzieckiem,
• niepokój matki związany ze stresem,
• stany lękowe i konflikty występujące w rodzinie.

Być może dlatego tak trudno jest znaleźć jednoznaczną przyczynę kolki u noworodków, a co za tym idzie ‒ idealne leczenie, bo każde dziecko może ją przechodzić z zupełnie innego powodu.

Jak odróżnić kolkę niemowlęcą od bólu brzuszka?

Wielu rodziców zastanawia się, czy każdy ból brzuszka można nazwać kolką niemowlęcą? Jak rozpoznać kolki u noworodka lub niemowlaka? Otóż te dwie dolegliwości (ból brzuszka i kolka) różnią się nieco od siebie. Warto jednak skonsultować się z pediatrą by nie przegapić żadnych niepokojących objawów i mieć pewność co do podłoża zachowań dziecka. Jakie są między nimi różnice?

Po pierwsze, kolka niemowlęca pojawia się bez istotnej przyczyny. Bywa, że maluch śpi i nagle wybudza się z krzykiem zwiastującym początek dolegliwości. W przypadku bólu brzuszka przyczyna powinna być dla nas jasna. Zazwyczaj jest to chwila po karmieniu, kiedy możemy podejrzewać, że maluch za dużo zjadł bądź karmienie było nerwowe, szybkie, z częstym odrywaniem się od piersi. W takiej sytuacji wzięcie dziecka do odbicia czy krótkie noszenie w pionie lub na przedramieniu tak, by główka była wyżej niż pośladki, powinno zakończyć dyskomfort malucha w szybkim czasie. W przypadku kolki poprawa nie nastąpi tak szybko.

Po drugie, bóle brzuszka mogą pojawiać się o każdej porze dnia i nocy, niekiedy tylko raz na jakiś czas, natomiast kolki u niemowląt zazwyczaj występują popołudniami czy w godzinach wieczornych i niestety codziennie.

Po trzecie, bóle brzuszka ustępują dość szybko po wyeliminowaniu istotnej przyczyny. Z kolkami sprawa jest bardziej skomplikowana, bo nie możemy tej przyczyny wyraźnie określić, a kolki i płacz mogą trwać nieprzerwanie przez kilka godzin.

Jeśli jednak nie masz pewności, dlaczego Twoje dziecko cierpi, warto skonsultować się z położną środowiskową lub pediatrą.

Czy można zapobiec kolce niemowlęcej?

Wielu rodziców chciałoby poznać odpowiedź na pytanie, czy można zapobiegać kolce niemowlęcej. Niestety medycy często rozkładają ręce, nie znając na nie odpowiedzi. Tym, co rekomendują lekarze i położne, jest maksymalne wydłużenie karmienia piersią w przypadku wystąpienia kolki niemowlęcej. Dzieciom karmionym sztucznie poleca się podawanie mleka specjalistycznego, np. zawierającego hydrolizowane białko [3]

Jeśli zauważasz u swojego dziecka typowe objawy kolki niemowlęcej, sprawdź, jak mu pomóc przetrwać kolkę. Domowe sposoby i preparaty pomogą również na mniej dokuczliwy ból brzuszka.

Czy kolka u niemowląt mija sama, czy wymaga leczenia?

Kolka u niemowląt jest o tyle specyficznym zjawiskiem w życiu dzieci, że nie wiemy do końca, dlaczego się pojawia, a co za tym idzie, jak ją leczyć. Według wszelkich dostępnych informacji kolki mają charakter tymczasowy i mijają samoistnie około 4‒5 miesiąca. Wydaje się zatem zasadne stwierdzenie, że kolka niemowlęca nie wymaga specjalistycznego leczenia ‒ z jej powodu lekarz nie wystawi skierowania do szpitala ani nie zaleci antybiotyku. Rodzicom trudno jednak przyglądać się bezczynnie, jak maluszek cierpi. Dlatego wielu rodziców sięga po preparaty zmniejszające ilość gazów w żołądku lub ratuje się domowymi sposobami łagodzenia bólu brzuszka.

I w końcu przychodzi ten wyczekany dzień, kiedy malucha nic nie boli, nie pręży się, nie krzyczy. To na pewno ogromny powód do radości, ale niestety nie oznacza on, że teraz już będzie „z górki”, bo za chwilę zacznie się ząbkowanie i kolejne nieprzespane noce. Ale uśmiech maleństwa jest najpiękniejszą nagrodą za wszystkie niedogodności. Witamy w macierzyństwie!