Kalendarz szczepień noworodków i niemowląt. Sprawdź, kiedy wykonuje się pierwsze szczepienia

Na każdy rok kalendarzowy Główny Inspektor Sanitarny opracowuje nowy kalendarz szczepień dzieci i młodzieży od urodzenia do uzyskania pełnoletności. Obejmuje on szczepienia obowiązkowe, które są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, oraz szczepienia zalecane, które należy pokryć ze środków własnych. Zgodnie z przedstawionym przez GIS komunikatem na 2022 r. pierwsze szczepienia są przeprowadzane już u noworodków.

Kalendarz szczepień noworodka – jaki okres obejmuje?

Wiek noworodkowy to czas od urodzenia do ukończenia przez dziecko 28 dnia życia. Szczepienia noworodka mają miejsce przed wypisaniem z oddziału noworodkowego – najczęściej wykonuje się je w ciągu 24 godzin od przyjścia dziecka na świat. Jakie szczepionki otrzymują noworodki? Dzieci po urodzeniu są szczepione śródskórnie przeciw gruźlicy (BCG), a domięśniowo lub podskórnie podaje się pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciw HBV, czyli wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B) [1].

Odmowa szczepienia noworodka w szpitalu – konsekwencje

Konieczność poddawania się szczepieniom ochronnym wymienionym w Programie Szczepień Ochronnych jest obowiązkiem prawnym, który wynika z Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Konsekwencją odmowy szczepienia noworodka w szpitalu jest możliwość nałożenia na opiekunów kary pieniężnej, której organem egzekucyjnym jest Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. Kolejną karą jest grzywna, a za procedurę jej nałożenia odpowiada właściwy miejscowo wojewoda. Opiekunowie uchylający się od obowiązku szczepień dzieci mogą zostać poddani kontroli ze strony sądu opiekuńczego [2]. Poza tym coraz częściej słyszy się o dodatkowym kryterium rekrutacyjnym przy naborze do publicznych przedszkoli, jakim jest przebycie obowiązkowych szczepień ochronnych.

Odmowa szczepienia noworodka w szpitalu wiąże się z konsekwencjami nie tylko natury prawnej, ale i zdrowotnymi. Szczepionka ma za zadanie pobudzić organizm do zwalczania drobnoustrojów chorobotwórczych i przyczynić się do osiągnięcia odporności na dane choroby [3]. Dzieci nieszczepione są w związku z tym bardziej narażone na ryzyko infekcji, które są szczególnie niebezpieczne w pierwszym etapie życia ze względu na kształtujący się dopiero układ odpornościowy. Zaczynając szczepienia już u noworodków, zapewniamy im zdrowy start w życie [4]. Pamiętajmy również o tym, że szczepienie dzieci daje ochronę zarówno im, jak i innym ludziom, ponieważ przyczynia się do zwiększenia odporności społecznej. Dbając o własne dziecko, zwiększamy ochronę ludzi, którzy ze względów zdrowotnych utracili odporność, a przejście choroby w wieku dorosłym mogłoby być dla nich poważnym zagrożeniem [5].

Jakie szczepienia dla niemowląt?

Układ odpornościowy dziecka w pierwszym roku życia ma wyjątkową zdolność do uczenia się rozpoznawania drobnoustrojów chorobotwórczych. Dlatego też w kalendarzu szczepień niemowląt znajduje się szereg obowiązkowych szczepień ochronnych. Oto zbiór informacji o tym, kiedy należy zaszczepić niemowlę przeciw poszczególnym chorobom [1].

W 2 miesiącu życia (po ukończeniu 6 tygodnia życia) należy podać:

• drugą dawkę szczepienia podstawowego przeciw WZW typu B (szczepionka domięśniowa),
• pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciw zakażeniom wywołanym przez rotawirusy – RV (szczepionka doustna),
• pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi – DTP (szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie),
• pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciw inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – HiB (szczepionka aplikowana domięśniowo lub podskórnie),
• pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciw inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae – PCV (szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie).

W 4 miesiącu życia:

• po 4 tygodniach od poprzedniego szczepienia należy podać drugą dawkę szczepienia podstawowego przeciw zakażeniom wywołanym przez rotawirusy,
• po ukończeniu 14 tygodnia życia, a po 8 tygodniach od poprzedniego szczepienia daną szczepionką podajemy:

– drugą dawkę szczepienia podstawowego przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi,
– drugą dawkę szczepienia podstawowego przeciw HiB,
– pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciw ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis) – IPV (szczepionka podawana domięśniowo lub podskórnie),
– drugą dawkę szczepienia podstawowego przeciw inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae.

W 5–6 miesiącu życia:

• po 4 tygodniach od poprzedniego szczepienia przeciw zakażeniom wywołanym przez rotawirusy konieczna jest trzecia dawka szczepienia podstawowego,
• po 8 tygodniach od poprzedniej dawki wymienionych poniżej szczepionek podaje się:

– trzecią dawkę szczepienia podstawowego przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi,
– trzecią dawkę szczepienia podstawowego przeciw HiB,
– drugą dawkę szczepienia podstawowego przeciw poliomyelitis.

W 7 miesiącu życia podaje się trzecią dawkę szczepienia podstawowego przeciw WZW typu B.

U niektórych dzieci po szczepieniu mogą wystąpić niepożądane reakcje. Zazwyczaj są to takie objawy, jak: gorączka, obrzęk, ból, zaczerwienienie w okolicy szczepienia [6].

Zobacz jak wygląda kalendarz szczepień dla starszych dzieci.

Autor: dr nauk o zdrowiu Olga Dąbska
Konsultacje merytoryczne: Lek. Agnieszka Widera