Czas na zabawę ‒ w co warto się bawić z niemowlęciem i małym dzieckiem?

Co wpływa na poczucie bezpieczeństwa i budowanie więzi z dzieckiem?

Budowanie więzi z dzieckiem i jego poczucia bezpieczeństwa jest nierozerwalnie związane z zaspokajaniem jego potrzeb. Być może kiedy o tym myślisz, w pierwszej kolejności przychodzą ci do głowy potrzeby fizyczne. Nic dziwnego, bo są one podstawowe i z łatwością zagłuszają te bardziej wysublimowane. Dlatego zaczynamy od zadbania o głód, pragnienie czy higienę ciała maluszka. Jednak potrzeb jest o wiele więcej!

Wśród nich znajdują się między innymi rozmaite potrzeby związane z byciem w kontakcie z innymi ludźmi i otaczającym światem, ale też takie jak potrzeba rozwoju, potrzeba zabawy czy potrzeba ruchu fizycznego.

Zabawa w życiu dziecka jest tak ważna, ponieważ sama w sobie jest potrzebą, ale równocześnie może dostarczać strategii na zaspokajanie wielu innych potrzeb, a przez to stawać się podstawą do budowania więzi czy stymulowania rozwoju dziecka.

Zabawy z niemowlakiem – czy to w ogóle możliwe?

Czy niemowlę się bawi? Czy można się z nim jakoś bawić? Te pytania stawia wielu rodziców. Wynikają one z tego, że zabawa jest jednym z tych pojęć, które łatwo wymykają się definicji. Jeśli jednak sięgniemy po najprostszą z nich, opierając się na pracy Petera Graya [1], to zabawą nazwiemy czynność, która:

• utrzymuje mózg w zaangażowaniu i aktywności, przy jednoczesnym poczuciu bezpieczeństwa,
• ma określoną strukturę czy zasady, które są tworzone przez jej uczestników,
• jest motywowana wewnętrznie,
• w każdej chwili można się z niej wycofać.

Patrząc na zabawę przez pryzmat tej definicji, okazuje się więc, że dziecko jest do niej zdolne na bardzo wczesnym etapie swojego rozwoju.

Jak się bawić z niemowlakiem?

Zabawy z niemowlakiem są więc jak najbardziej możliwe i pożądane. Pamiętaj jednak, żeby dopasowywać je do wieku dziecka i proponować aktywności wtedy, kiedy dziecko ma zaspokojone podstawowe potrzeby fizyczne – jest najedzone i wypoczęte. Bądź też w gotowości do zrezygnowania ze swojego pomysłu, jeżeli wydaje się, że dziecko jest przestraszone daną aktywnością bądź nie sprawia mu ona przyjemności. Nawet najbardziej rozwojowa czy wzmacniająca więź zabawa nie będzie służyć niemowlakowi, jeśli przeprowadzisz ją na siłę.

Zabawy z 2-miesięcznym i 3-miesięcznym dzieckiem

Zabawy dostosowane do najmłodszych dzieci opierają się na kontakcie z drugą osobą i ze światem. Należą więc do nich przede wszystkim:

• wymiana uśmiechów,
• kołysanie w różnych pozycjach,
• śpiewanie dziecku piosenek,
• odzwierciedlanie min i odgłosów wydawanych przez dziecko,
• wydawanie śmiesznych dźwięków,
• mówienie do dziecka,
• dotykanie ciała dziecka przedmiotami o różnych fakturach,
• masaże.

Zabawa z 4-miesięcznym i 5-miesięcznym dzieckiem

Choć niemowlęta w tym wieku jeszcze samodzielnie nie siedzą, mogą przebywać w lekko uniesionej pozycji – na przykład w specjalnym leżaku dla dzieci. Posiadają też już większe możliwości ruchu, potrafią złapać przedmiot. W tym czasie możemy kontynuować zabawy z wcześniejszych miesięcy, a także zacząć wykorzystywać jego nowe umiejętności.

Turlanie niemowlaka jest jedną z zabaw, w które dzieci radośnie się angażują, ponieważ jest ona motywowana wewnętrznie ich potrzebą rozwoju. Równocześnie jest to aktywność, która wspiera rozwój motoryczny dziecka w pierwszym roku życia.

Większość czteromiesięcznych dzieci jest też gotowa do tego, żeby trzymać przedmiot, który mu podajesz. Jedną z najprostszych zabaw będzie zatem podawanie dziecku bezpiecznych zabawek, którymi próbuje ono ruszać albo poznaje je – najczęściej przez wkładanie do buzi.

Zabawy z 6-miesięcznym dzieckiem

Jeżeli wcześniej tego nie robiliście, 6 miesięcy to doskonały moment na „A kuku!”. Ta dobrze znana zabawa przynosi nie tylko masę śmiechu i radości, ale zdecydowanie wspiera rozwój dziecka – oswaja temat znikania opiekuna i buduje stałość obiektu – czyli świadomość, że nawet jeśli czegoś nie widzę, to nadal istnieje.

Dzieci w tym wieku bardzo lubią też zabawy ruchowe, choć ich własna mobilność jest jeszcze ograniczona, ale jeśli weźmiesz je na ręce, możecie razem tańczyć, udawać samoloty, a nawet bawić się w chowanego, szukając starszego rodzeństwa.

Półroczne dzieci w większości bardzo lubią zabawy oparte na bliskim kontakcie, sprawdzają się więc wszystkie rymowanki, wierszyki i piosenki, które łączymy z dotykaniem jego ciała. Albo zabawa, w której dotykamy (całujemy, udajemy, że zjadamy) kolejnych części ciała dziecka i je nazywamy. Taka zabawa nie tylko buduje kontakt z opiekunem, ale wzmacnia świadomość własnego ciała u dziecka.

Zabawa z 9-miesięcznym dzieckiem

9-miesięczne dzieci uwielbiają spędzać aktywny czas na dworze, obserwując świat i innych ludzi. Gdyby jednak nie rozpieszczała Was pogoda, pamiętaj, że nawet wspólna kąpiel z niemowlakiem może być okazją do wspaniałej zabawy – polewanie ciała dziecka wodą, puszczanie baniek, posyłanie sobie pływających przedmiotów to tylko niektóre z zabaw, w które może się bawić ze swoim dzieckiem, kiedy już pewnie siedzi.

Dzieci w tym wieku są zafascynowane rozwojem motorycznym i eksploracją. Często już raczkują i z chęcią poszukują przedmiotów, które przed nim ukryjesz – pokaż swojemu dziecku, jak przykrywasz zabawkę pieluszką, i pozwól ją odnaleźć.

A jak bawić się z chorym dzieckiem?