Jak złagodzić ból i gorączkę przy ząbkowaniu? Domowe sposoby i leki na ząbkowanie

Najczęściej pierwszy ząbek pojawia się około 6 miesiąca życia, jednak jest to czysto orientacyjny wiek. Zdarza się, że etap ten rozpocznie się kilka miesięcy wcześniej lub później. Dla większości rodziców wyrzynanie zębów u niemowlaka to trudny czas. Oprócz takich objawów ząbkowania jak ślinienie się, rozdrażnienie, płacz, katar i biegunka u dziecka może wystąpić stan podgorączkowy (37,5‒38℃) lub niewysoka gorączka przy ząbkowaniu (około 38℃) [1].

Jakie są sposoby na ząbkowanie?

Sposobów na ząbkowanie jest bardzo dużo. Można wśród nich wyróżnić domowe metody, takie jak masaż dziąseł, gryzaki, smoczek. Są także apteczne preparaty na ząbkowanie, takie jak żele, maści, krople i spraye na ząbkowanie. Które z nich są bezpieczne i skuteczne? Co podać na gorączkę przy ząbkowaniu?

Domowe sposoby na ząbkowanie

Aby pomóc swojemu dziecku podczas ząbkowania, powinniśmy pamiętać, że wyrzynające się zęby powodują ból oraz swędzenie. Dzieci wkładają do buzi rączki oraz inne przedmioty, które przygryzają dziąsłami, aby zmniejszyć świąd. Dlatego warto mieć pod ręką bezpieczne przedmioty i akcesoria, które pomogą zmniejszyć ten dyskomfort. Oczywiście bezwzględnie należy dbać o higienę tych przedmiotów (najlepiej co jakiś czas wyparzać je we wrzątku, a nawet przez kilka minut gotować).

Jedną z bardzo przydatnych rzeczy będzie gryzak na ząbkowanie ‒ najlepiej taki, który dziecko potrafi samo utrzymać w rączce i z łatwością włoży do buzi. Może być gładki lub z wypustkami – taki będzie lepiej masował dziąsła.

Z kolei gryzak szczoteczka przyzwyczai dziecko do mycia zębów w przyszłości. Jeżeli dziecko samo nie potrafi trzymać przedmiotów, rodzice mogą wykorzystać silikonowe szczoteczki zakładane na palec i nimi masować rozpulchnione dziąsła swoich pociech.

Jaka powinna być temperatura tego typu przedmiotów? Często rodzice przechowują smoczki oraz gryzaki w zamrażarce, jednak nie jest to najlepszy pomysł. Taka metoda wiąże się z ryzykiem uszkodzenia błony śluzowej dziąsła, zwłaszcza w przypadku nadmiernego skurczu naczyń spowodowanego zbyt niską temperaturą. Lepszym rozwiązaniem jest schowanie gryzaków na ząbkowanie do lodówki. Schłodzone gryzaki i smoczki zadziałają łagodnie znieczulająco.

Rodzice często pytają lekarzy i położnych, czy może pomóc bransoletka z bursztynu albo naszyjnik na ząbkowanie? Niestety, takie sposoby nie mają potwierdzonego działania, więc nie powinny być zalecane. Co więcej, sznurek naszyjnika lub bransoletki bywa siedliskiem bakterii, a małe koraliki mogą być niebezpieczne, gdyż w przypadku zerwania biżuterii grożą zadławieniem.

Preparaty na ząbkowanie dostępne w aptece

Są to znieczulające żele na ząbkowanie zawierające lidokainę. Ważne, aby ściśle przestrzegać zasad ich stosowania. Żele znieczulające połykane przez dziecko mogą znieczulać gardło i zwiększać ryzyko zadławienia. Problemem jest również błędne dawkowanie tego typu środków i zbyt częste ich aplikowanie – pokutuje bowiem błędne przeświadczenie, że dostępne bez recepty preparaty lecznicze dla niemowląt są całkowicie bezpieczne. Tymczasem przedawkowanie produktów zawierających lidokainę może powodować u małych dzieci drżenia, dezorientację, a w skrajnych przypadkach drgawki, a nawet ciężkie uszkodzenia mózgu i zatrzymanie akcji serca [1]. Dlatego przed zastosowaniem należy dokładnie przeczytać ulotkę lub przedyskutować stosowanie tych preparatów z lekarzem lub farmaceutą.

Ze środków działających przeciwbólowo dostępne są paracetamol oraz ibuprofen. Substancje te mają udowodnione działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Oba leki dostępne są również w formie skoncentrowanej, dzięki czemu możemy podać odpowiednią dawkę w mniejszej objętości. Występują one również w postaci czopków. Paracetamol w czopkach występuje w dawkach:

• 50 mg dla dzieci z masą ciała od 3,3 kg do 5 kg,
• 125 mg, który stosujemy u dzieci z masą ciała od 8 kg do 16 kg,
• 250 mg dla dzieci z masą ciała powyżej 16 kg.

Ibuprofen w czopkach występuje w dawkach:

• 60 mg, dla dzieci z masą ciała powyżej 6 kg,
• 125 mg dla dzieci z masą ciała powyżej 12,5 kg.

Dzięki czemu nawet przy braku współpracy dziecka możemy skutecznie podać lek. Paracetamol można stosować już od pierwszych dni życia, natomiast ibuprofen od 3. miesiąca życia.

Gorączka podczas ząbkowania ‒ ile trwa, jak wysoka temperatura jest dopuszczalna i jak ją obniżyć?

Podwyższona temperatura przy ząbkowaniu to zjawisko bardzo częste u niemowląt i małych dzieci. Zazwyczaj jest to stan podgorączkowy lub gorączka około 38℃ [1]. Podanie leku przeciwgorączkowego ibuprofen (w dawce 10 mg/kg masy ciała na jedną dawkę [2]) lub paracetamol (w dawce 15 mg/kg masy ciała w jednej dawce [3]) powinno szybko obniżyć temperaturę ciała i tym samym zmniejszyć dyskomfort dziecka. Jeśli jednak pomimo podania odpowiedniej dawki leku temperatura ciała wciąż rośnie lub przekracza 39℃, należy skonsultować się z lekarzem [4]. Wysoka gorączka podczas ząbkowania może wprawdzie wystąpić (czasem zdarza się gorączka 40℃), jednak jest to rzadka sytuacja i wymaga dokładnego zbadania dziecka.

Rodzice często decydują się na zimne okłady na gorączkę u dzieci. Może to być pomocne, ale raczej nie powinno być zalecane – trudno jest precyzyjnie dobrać odpowiednią temperaturę okładów, aby nie zaszkodzić dziecku. Nie powinniśmy bowiem zbyt szybko obniżać temperatury ciała, nawet jeżeli gorączka jest bardzo wysoka [5].