Ząbkowanie a biegunka – przyczyny i sposoby łagodzenia dolegliwości

Biegunka przy ząbkowaniu – przyczyny

Rozwolnienie przy ząbkowaniu to obok ślinienia się, podwyższonej temperatury ciała i spadku masy ciała jeden z objawów ogólnych towarzyszących wyrzynaniu się zębów. Powszechnie towarzyszącym im symptomem jest gryzienie twardych przedmiotów. Najbardziej nasilone dolegliwości występują podczas pojawiania się zębów siecznych (są to tzw. jedynki i dwójki górne oraz dolne), nieco częściej obserwuje się je u chłopców [1]. Ząbkowanie a biegunka to zagadnienie, które specjaliści starają się wyjaśnić od lat. Część z nich nie potwierdza jednoznacznego związku między objawami ogólnymi (takimi jak właśnie biegunka) a ząbkowaniem. Podkreślają oni, że wyrzynanie się zębów jest procesem fizjologicznym, a towarzyszące mu dolegliwości pojawiają się raczej przypadkowo niż przyczynowo [2]. Zdaniem innych badaczy za rozwolnienie przy ząbkowaniu odpowiadają zanieczyszczenia, jakie przedostają się do układu pokarmowego razem z wkładanymi do ust przedmiotami, które dzieci gryzą, aby zmniejszyć podrażnienie dziąseł. Drobnoustroje na gryzakach, zabawkach lub rączkach dziecka mogą spowodować biegunkę przy ząbkowaniu. Przyczyną luźniejszych stolców w czasie wyrzynania się zębów może być również połykanie nadmiaru śliny lub uwalnianie cytokin IL-1beta i IL-8 (są to białka wytwarzane przez organizm, które inicjują i podtrzymują miejscowy stan zapalny) [3].

Jak wyglądają kupki przy ząbkowaniu?

Otóż śluzowata, zielona kupka przy ząbkowaniu nie występuje przy każdym wyrzynaniu się zębów, ale należy być na nią przygotowanym. Nie jest to objaw specyficzny, co oznacza, że może być również oznaką toczącego się nieżytu żołądka lub jelit, potocznie zwanego grypą żołądkową. Jeśli zauważysz ją u swojego dziecka, skonsultuj się z lekarzem, zwłaszcza jeśli objawy utrzymują się kilka dni i towarzyszą im inne niepokojące dolegliwości. Zmiany konsystencji i koloru stolca mogą też wynikać z rozszerzania diety. Zazwyczaj czas wyrzynania się zębów pokrywa się z wprowadzaniem do jadłospisu nowych produktów, co może sprzyjać biegunce.

Kolor kupki przy ząbkowaniu

Biegunka przy ząbkowaniu może mieć kolor zielonkawy. Rzadka kupka przy ząbkowaniu ma bardziej kwasowy odczyn, co może powodować podrażnienie skóry na pośladkach. Dlatego bardzo ważne jest w tym czasie częste zmienianie pieluszek, aby ograniczyć kontakt skóry z fekaliami. Smarowanie pupy natłuszczającym, barierowym kremem chroni skórę przed podrażnieniami i zmniejsza bezpośredni kontakt z drażniącymi czynnikami.

Śluzowate kupki

Śluzowate kupki przy ząbkowaniu są również dość częste. Śluz w kupce niemowlaka może wskazywać na zaburzenia pracy układu pokarmowego, ale niewielka jego ilość może znajdować się również w stolcu zdrowego niemowlęcia, ponieważ jelita naturalnie wydzielają śluz, żeby stolec mógł łatwiej się przez nie przemieszczać. Niemowlęta karmione piersią częściej miewają śluz w stolcu i jest to zjawisko naturalne.

Co podać dziecku na biegunkę przy ząbkowaniu?

Ząbkowaniu zwykle nie towarzyszy ostra biegunka. Jeśli się jednak pojawi, zazwyczaj trwa 2‒3 dni. Trzeba wówczas szybko przeciwdziałać i zwalczać jej skutki. Biegunki są bowiem bardzo groźne dla niemowląt, gdyż powodują odwodnienie organizmu i zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej. Podczas biegunki przy ząbkowaniu wskazane jest zmniejszenie ilości podawanego jedzenia w formie gęstej na rzecz płynów, pokarmu mamy, zup lub kleików. Wynika to zarówno z potrzeby uzupełnienia płynów, jak i zmniejszenia podrażnienia dziąseł pokarmami stałymi.

W przypadku gdy dziecko jest karmione piersią, zaleca się jego częstsze przystawianie. W przypadku karmienia piersią nie ma zazwyczaj konieczności dopajania dziecka. Karmiąc mieszankami mlekozastępczymi można dodatkowo podawać wodę i kleiki. Nie potwierdzono pozytywnego działania „marchwianki” czy „ryżanki” na ograniczenie biegunki u dzieci.

Aby nie nasilać ewentualnych wymiotów i nie drażnić śluzówki żołądka, najlepiej podawać płyny schłodzone (w temperaturze pokojowej) i w małych porcjach. A jakie ilości płynów niemowlęta i dzieci powinny wypijać w ciągu doby? Dobowa podaż zależy od wagi dziecka. Przy masie od 1 do 10 kg wynosi 100 ml na każdy kilogram masy ciała, a po każdym biegunkowym stolcu należy podać dodatkowo 5‒10 ml na każdy kilogram masy ciała.

Jeśli tzw. domowe sposoby na biegunkę nie przyniosą rezultatu, można po konsultacji z pediatrą podać dziecku lek hamujący rozwolnienie. Dobrym pomysłem jest stosowanie szczepów probiotycznych Lactobacillus rhamnosus GG czy Saccharomyces boulardii, które skracają czas trwania biegunki i zabezpieczają przed jej nawrotami [4, 5] . Trzeba jednak przestrzegać zaleceń lekarza i producenta odnośnie dawki probiotyku.