Stany zapalne i ból w jamie ustnej u niemowlęcia i dziecka ‒ co może być przyczyną?

stan zapalny w buzi

Ból w jamie ustnej u dzieci należy do dość częstych dolegliwości. Towarzyszy ząbkowaniu, wirusowemu zapaleniu jamy ustnej i dziąseł, aftozie. Za bolące rany w jamie ustnej malca mogą odpowiadać urazy mechaniczne, o które nietrudno w przypadku dzieci. Powszechne są też bolące białe plamy na języku, które występują w przebiegu zakażenia grzybiczego. Dowiedz się więcej o możliwych przyczynach bólu i stanu zapalnego w buzi dziecka.

Biały nalot na języku u dziecka – pleśniawki

Pleśniawki w jamie ustnej to częsta dziecięca przypadłość. Za ich powstanie odpowiada nadmierny rozrost grzybów z rodzaju Candida. Stanowią one element naturalnej flory człowieka (znajdują się zwłaszcza w przewodzie pokarmowym i na skórze), lecz przy obniżonej odporności lub zaburzeniu prawidłowej flory bakteryjnej (np. po antybiotykoterapii), zanadto się namnażają i dają objawy chorobowe. Biały język to nie jedyna możliwa lokalizacja zakażenia. Może ono również rozwinąć się na podniebieniu, gardle, dziąsłach i policzkach. Zastanawiasz się, jak wyglądają pleśniawki w jamie ustnej? Na początku mają formę pojedynczych plamek, a z czasem zlewają się. Konsystencją przypominają zsiadłe mleko [1, 2].

Wśród czynników sprzyjających białemu nalotowi na języku u najmłodszych wymienia się m.in.:

  • wcześniactwo,
  • niską masę urodzeniową,
  • zaburzenia odporności,
  • leczenie antybiotykami,
  • cukrzycę,
  • nieprawidłową higienę,
  • zakażenie podczas porodu z dróg rodnych,
  • zakażenie w wyniku ssania piersi lub oblizanego przez opiekunów smoczka [1, 2].

Bolące krosty w jamie ustnej – afty

Afty i pleśniawki w jamie ustnej to nierzadko mylone ze sobą przypadłości. Jednak jest to błąd, ponieważ mają one inne przyczyny, nieco inne objawy i sposób leczenia. Bolące afty w jamie ustnej nie mają określonej przyczyny powstania. Ich pojawieniu się sprzyjają m.in.:

  • urazy w jamie ustnej,
  • obniżona odporność,
  • przebyta niedawno infekcja,
  • nieprawidłowa higiena jamy ustnej,
  • jedzenie nieumytych warzyw i owoców,
  • niedobory witamin i minerałów,
  • nietolerancja składników pokarmowych,
  • opryszczka [3].

Afty to płytkie nadżerki lub owrzodzenia. Można je opisać jako białe bolące krosty w jamie ustnej, które z czasem zostają pokryte żółtym lub szarym nalotem. Mają okrągły lub owalny kształt, zazwyczaj nie przekraczają 10 mm. Otacza je rąbek zapalny. Najczęściej można je zauważyć na błonie śluzowej warg i policzków, podniebieniu miękkim, łukach podniebiennych, dolnej powierzchnia języka i dnie jamy ustnej [4]. Choroba na charakter nawrotowy.

Afty i pleśniawki w jamie ustnej dziecka należy też różnicować z perłami Epsteina, czyli niewielkimi (kilkumilimetrowymi) torbielami dziąsłowymi wypełnionymi keratyną. Lokalizują się one na podniebieniu, nie towarzyszą im żadne dolegliwości [5].

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł

Ból w jamie ustnej może być spowodowany opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej i dziąseł. Za chorobę odpowiada zakażenie wirusem opryszczki pospolitej (HSV). Do zakażenia może dojść w wyniku kontaktu z osobą zakażoną, poprzez ślinę czy używanie tych samych przedmiotów. Pierwszym objawem jest gorączka sięgająca nawet 39‒40℃. Oprócz niej pojawiają się bolesne pęcherze wypełnione płynem surowiczym i otoczone czerwoną obwódką. Lokalizują się na błonie śluzowej policzków, języka, przedsionka jamy ustnej, podniebienia. Z czasem dochodzi do ich pęknięcia i powstania owrzodzenia. Chore dziecko jest osłabione, rozdrażnione, ma mniejszy apetyt, odmawia jedzenia, może mieć powiększone szyjne i podżuchwowe węzły chłonne [6].

Ból w jamie ustnej przy ząbkowaniu i urazach

Ból w jamie ustnej u dziecka jest powszechnym objawem ząbkowania. Za jego powstanie odpowiada wyrzynająca się z dziąsła korona zęba. W czasie tego procesu ząb uciska na tkanki i wywołuje ból. W czasie pojawiania się zębów dziąsła stają się wrażliwe na dotyk, opuchnięte i zaczerwienione. Są to oznaki toczącego się stanu zapalnego. Aby złagodzić towarzyszący ząbkowaniu ból i swędzenie, dzieci wkładają do ust palce i różne przedmioty [7]. W ten sposób łatwo może dojść do drobnych urazów w jamie ustnej oraz do zainfekowania dziąseł lub jamy ustnej patogenami (dlatego ząbkowaniu mogą towarzyszyć afty lub pleśniawki).

Za urazy w jamie ustnej mogą też odpowiadać same zęby, które mogą uszkodzić wewnętrzną część policzka, a czasem nawet przebić dziąsło.

Bolesne oparzenia jamy ustnej

Ból w jamie ustnej może być związany z oparzeniem jamy ustnej, o które nietrudno w codziennym pośpiechu. Pamiętaj, aby sprawdzać temperaturę posiłków i napoi, zanim podasz je dziecku. Poparzony zostaje zazwyczaj język, policzki i podniebienie. Poza bólem w jamie ustnej pojawia się wówczas pieczenie, zaczerwienienie oraz w miejscu kontaktu – biały nalot [8].

  1. K. Gmachowska, Pleśniawki u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i domowe sposoby, [online] https://www.doz.pl/czytelnia/a15062-Plesniawki_u_niemowlat_i_dzieci__przyczyny_objawy_i_domowe_sposoby (dostęp: 11.02.2022).
  2. M. Neuman-Łaniec, Postępowanie w grzybicy jamy ustnej w codziennej praktyce lekarza, „Terapia” 2016, nr 3, s. 65‒67.
  3. A. Posmykiewicz, Afty u dzieci ‒ skąd się biorą i jak wyleczyć nadżerki w jamie ustnej?, [online] https://www.doz.pl/czytelnia/a14678-Afty_u_dzieci__skad_sie_biora_i_jak_wyleczyc_nadzerki_w_jamie_ustnej (dostęp: 11.02.2022).
  4. R. Antoniv, W. Lipska, B. Kęsek i wsp., Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, „Nowa Stomatologia” 2014, nr 3, s. 142‒146.
  5. K. Makos, Perły Epsteina – przyczyny i leczenie torbieli dziąsłowych u dziecka, https://www.doz.pl/czytelnia/a16003-Perly_Epsteina__przyczyny_i_leczenie_torbieli_dziaslowych_u_dziecka (dostęp: 11.02.2022).
  6. P. Gmachowski, Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – jak je rozpoznać? Przyczyny, objawy, leczenie opryszczki w jamie ustnej, [online] https://www.doz.pl/czytelnia/a15777-Opryszczkowe_zapalenie_jamy_ustnej__jak_je_rozpoznac_Przyczyny_objawy_leczenie_opryszczki_w_jamie_ustnej (dostęp: 11.02.2022).
  7. H. Boguszewska-Gutenbaum, J. Janicha, P. Sobiech i wsp., Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, „Nowa Stomatologia” 2014, nr 3, s. 127‒130.
  8. Poparzenia jamy ustnej – co robić?, [online] https://denthelp.pl/blog/poparzenia-jamy-ustnej (dostęp: 11.02.2022).

Autor: Olga Dąbska, dr nauk o zdrowiu
Konsultacje merytoryczne: lek. Agnieszka Widera

Kontakt: PPF „HASCO-LEK” S.A. ul. Żmigrodzka 242e, 51-131 Wrocław

Informacja o leku: tel. (+48 22) 742 00 22
informacjaoleku@hasco-lek.pl

Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnozy lekarza czy konsultacji farmaceuty, zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków, a także treści ulotki i Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby opublikowane opracowania były najwyższej jakości i odpowiadały potrzebom czytelników, a również były zgodne z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Nie ponosimy odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników, mogące mieć wpływ na ich zdrowie, prowadzoną działalność gospodarczą lub zawodową.