Alergia pokarmowa u niemowląt – co może ją wywołać i jakie objawy jej towarzyszą?

Czym są alergie pokarmowe?

Alergie pokarmowe można zdefiniować jako niepożądane powtarzalne reakcje organizmu, które rozwijają się na skutek specyficznej odpowiedzi układu immunologicznego na określony pokarm. Alergia na pokarmy nie powinna być utożsamiana z nietolerancją pokarmową ‒ są to różne przypadłości. W odróżnieniu od alergii w powstaniu nietolerancji nie ma udziału mechanizmów immunologicznych organizmu. Szacuje się, że alergie pokarmowe dotyczą około 6‒8% najmłodszych [1]. Największą liczbę przypadków alergii pokarmowej u dzieci obserwuje się w pierwszym roku życia, zmniejsza się ona natomiast w ciągu pierwszej dekady. Podejrzewa się, że większy odsetek uczuleń pokarmowych u niemowląt jest związany z niedojrzałością układu immunologicznego przewodu pokarmowego oraz mniejszym wydzielaniem kwasu solnego w żołądku [2].

Najczęściej występujące alergeny pokarmowe wśród dzieci

Na szczycie listy alergenów pokarmowych odpowiadających za uczulenie u najmłodszych znajdują się białka mleka krowiego. Do innych częstych alergenów pokarmowych należą:

• białka jaj kurzych – bardziej alergogenne są białka jaja kurzego niż żółtka, głównymi alergenami pokarmowymi są w nich owomukoid (Gal d 1), owoalbumina (Gal d 2), konalbumina (Gal d 3), lizozym (Gal d 4),
• orzechy, a zwłaszcza orzeszki ziemne i arachidowe,
• pszenica,
• owoce cytrusowe,
• nasiona soi,
• owoce morza [1, 2].

Pamiętaj, że w przypadku uczulenia u dzieci na dany pokarm istnieje ryzyko rozwoju objawów po kontakcie z alergenami o podobnej budowie. Jest to tzw. alergia krzyżowa. Przykładowo maluch uczulony na krewetki może reagować chorobowo po zjedzeniu kraba, albo uczulenie u dziecka na mleko krowie może dać objawy po spożyciu mleka koziego [3].

Jakie są objawy alergii pokarmowej u najmłodszych?

Alergia pokarmowa u dziecka może dawać wiele objawów. Mogą one dotyczyć jednego narządu lub mieć charakter wielonarządowy. To, jakie się rozwiną u danego dziecka, jest kwestią indywidualną. Różny może być także czas pojawienia się objawów alergii pokarmowej. Są tzw. objawy natychmiastowe, które rozwijają się od kilku minut do dwóch godzin od kontaktu z alergenem. Są też tzw. objawy opóźnione, które pojawiają się po kilku godzinach, a nawet dniach [3].

Alergia pokarmowa u dzieci daje najczęściej objawy skórne. Wśród nich wymienia się zwłaszcza pokrzywkę, zaczerwienienie, pieczenie, świąd, suchość skóry. Alergie pokarmowe mogą się objawiać dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. U dzieci może wystąpić m.in. biegunka, nudności, wymioty, ulewanie, kolkowy ból brzucha, krew w stolcu. U uczulonych dzieci mogą występować trudności w oddychaniu, świszczący oddech, napadowe kichanie i wyciek wydzieliny z nosa. Może się także rozwinąć obrzęk twarzy, języka czy warg, który powoduje uczucie duszności [2, 3].

Pamiętaj, że alergia pokarmowa to przyczyna wstrząsu anafilaktycznego u najmłodszych, czyli ciężkiej reakcji alergicznej zagrażającej życiu [3].

Uczulenie u dzieci a pielęgnacja skóry

Poza odpowiednią dietą i farmakoterapią, w przypadku występowania skórnych objawów alergii pokarmowej konieczna jest jej należyta pielęgnacja. Bardzo ważne jest dbanie o codzienną higienę, zapobieganie nadmiernemu poceniu się i podrażnianiu skóry przez słońce czy wykonane ze sztucznych materiałów ubranka.

Do mycia uczulonego dziecka nie powinno się stosować mydła – skóra ma odczyn lekko kwaśny, a mydło zasadowy. Stosowanie go niszczy płaszcz lipidowy skóry i nasila jej wysuszanie. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie środków do mycia o pH zbliżonym do pH skóry, jakimi są emolienty. Ich zadaniem jest odbudowa płaszcza hydrolipidowego, nawilżenie, natłuszczenie, łagodzenie świądu i pieczenia. Skórę zmagającego się z alergią pokarmową dziecka smaruje się kilka razy dziennie preparatami natłuszczającymi przeznaczonymi specjalnie dla najmłodszych z problemami skórnymi [4].