Z doświadczenia mamy: jak przygotować starsze dziecko na narodziny rodzeństwa?

Kiedy drugie dziecko?

Decyzja o drugim dziecku często jest wyzwaniem dla rodziców. Przy jej podejmowaniu rodzice często biorą pod uwagę czynniki ekonomiczne, możliwość przejścia bezpośrednio z urlopu wychowawczego na kolejny macierzyński oraz rozmaite przekonania na temat tego, jaka jest odpowiednia różnica wieku między rodzeństwem.

Tymczasem kluczowe powinno być to, na co jest gotowe Twoje starsze dziecko i Wy wszyscy jako rodzina. Decydując się na kolejne dziecko, weź pod uwagę, że po pojawieniu się rodzeństwa Twoje dziecko może wcale nie wydorośleć, a wręcz odwrotnie – może przechodzić przez chwilowy regres, domagając się pomocy w czynnościach, które dotychczas wykonywało samodzielnie. Jeżeli Twoja rodzina w tej chwili przechodzi przez trudne chwile, to raczej nie jest dobry moment na to, żeby wprowadzać duże zmiany i nowe wyzwania. Warto najpierw zająć się trudnościami, z którymi w danej chwili się borykacie.

Jak powiedzieć dziecku o ciąży?

Jednym z najczęściej zadawanych przez rodziców pytań jest to, kiedy i jak powiedzieć dziecku o ciąży. Wielu rodziców decyduje się czekać do końca pierwszego trymestru, obawiając ewentualnego poronienia. To rozwiązanie sprawdzi się jednak tylko jeśli się dobrze czujesz i nie planujesz mówić o ciąży innym osobom. Nie chcesz przecież, żeby Twoje dziecko dowiedziało się przypadkiem od kogoś innego o ciąży albo podsłuchało rozmowę. Powiedzenie dziecku o ciąży pomoże Ci wytłumaczyć mu różne zmiany w waszym życiu – na przykład to, że więcej odpoczywasz czy że nie chcesz go nosić na rękach.

Żeby powiedzieć starszemu dziecku o ciąży, wybierz spokojny moment w ciągu dnia, usiądźcie całą rodziną i upewnij się, że dziecko może się skupić na rozmowie. Możesz odwołać się do bajek, które czytaliście albo oglądaliście, albo do znanego Wam dzidziusia, który niedawno pojawił się na świecie. Czasami dzieciom pomaga przeczytanie książeczki na ten temat. Doskonałą ilustracją dla dziecka będzie też zdjęcie z badania USG. Możesz mu też pokazać przedmiot o takiej wielkości, jakiej jest teraz płód.

Nie ma jednego dobrego sposobu na powiedzenie dziecku o ciąży, ważne jest, żebyście toczyli tę rozmowę po swojemu. Starsze dziecko może zareagować w różny sposób i najważniejsze będzie to czy będziesz gotowa odpowiedzieć na wszystkie jego pytania i przyjąć wszystkie emocje – również złość czy strach.

Jak przygotować dziecko na rodzeństwo?

Przygotowanie dziecka na rodzeństwo to proces. Warto czytać i oglądać książeczki na ten temat i rozmawiać. Pamiętaj jednak, żeby nie przemęczyć dziecka tymi rozmowami. Równie ważne jest po prostu bycie razem i okazywanie mu miłości i bliskości. Pomocne mogą być też zabawy – na przykład lalką dzidziusiem, na której możesz pokazać, jak opiekować się niemowlakiem. Innym przykładem zabawy jest odgrywanie scenek (np. za pomocą małych zabawek czy klocków), w których mama jedzie do szpitala i wraca z dzidziusiem do domu.

Najważniejszą częścią przygotowania starszego dziecka są jednak zmiany w podziale obowiązków związanych z opieką nad nim. W pewnym stopniu będzie się to działo naturalnie, jeżeli dolegliwości ciążowe sprawią, że tata przejmie więcej zadań niż dotychczas. To bardzo ważne, żeby Twoje starsze dziecko czuło się bezpiecznie z innymi opiekunami niż mama i nauczyło się zgłaszać im swoje potrzeby, zasypiać z nimi czy uspokajać w ich obecności.

Ciąża to też dobry moment na tworzenie nowych zabaw i rytuałów, które są możliwe do realizacji w obecności niemowlęcia i będą podtrzymywały Waszą relacje po jego narodzinach.

Jednym z częstych trików stosowanych przez rodziców jest prezent od noworodka dla rodzeństwa. Pamiętaj, że starsze rodzeństwo może czuć się pominięte w okresie, gdy młodsze dostaje dużo prezentów po urodzeniu. Z drugiej strony większość przedszkolaków już wie, że noworodek nie jest w stanie mu kupić prezentu i może poczuć się oszukiwane. Co więcej, prezenty nie sprawiają, że zaczynamy kogoś lubić – do tego trzeba czasu i zbudowania relacji

Bunt dziecka po narodzinach rodzeństwa

Wielu rodziców jest zdziwionych zachowaniem starszego dziecka po tym, jak pojawi się rodzeństwo. Często spodziewają się po nim, że nagle stanie się bardziej samodzielne i będzie umiało zająć się samo sobą. Jeżeli jednak w zachowaniu dziecka zachodzą jakieś zmiany, to na ogół przeciwne. Młodsze rodzeństwo to potężny wstrząs dla starszaka – nagle potrzebuje się dzielić rodzicami, wręcz zmienia się cały świat, który dotychczas znało. W chwilach tak dużych zmian dzieci tracą poczucie bezpieczeństwa, co może skutkować częstymi wybuchami trudnych emocji, rozregulowaniem rytmu dobowego, a także regresem. To, co łatwo postrzegać jako bunt dziecka po narodzinach rodzeństwa, jest jego wołaniem o bliskość i pomoc z uporaniem się ze zmianą. Dlatego starsze dziecko najbardziej wesprze w tym trudnym czasie duża doza Twojego zaangażowania i ciepła, co nie zawsze jest łatwe, kiedy ma się równocześnie pod opieką noworodka. Zachęcam więc, żeby jeszcze w ciąży zaplanować wsparcie, które mogą waszej rodzinie dać bliscy, tak żebyście mogli w ciągu dnia poświęcać dużo czasu również starszemu dziecku.

Na zmianę, którą przynosi ze sobą nowe dziecko w rodzinie, żaden z jej członków nie jest w stanie w pełni się przygotować. Dlatego tak ważne jest, żeby ograniczyć oczekiwania w stosunku do starszego dziecka, przyjmować to, że może być mu trudno i otaczać je swoją miłością.