Trudne do wytrzymania huśtawki nastrojów i lęki w ciąży ‒ jak sobie z nimi radzić w niepewnych czasach?

Wahanie nastroju w ciąży – skąd się bierze?

Zmiany nastrojów w ciąży stały się wręcz legendarne. Na ogół oskarżamy o nie przede wszystkim zmiany hormonalne i dokuczliwie dolegliwości ciążowe (np. ze strony układu pokarmowego, bóle kręgosłupa). Obserwując jednak wahania nastrojów w czasie ciąży u przyszłych ojców [1], wygląda na to, że na ogół nie doceniamy czynników społecznych i psychologicznych, jakie wpływają na nastrój przyszłej mamy. Należą do nich między innymi:

• nagła zmiana sytuacji rodzinnej;
• lęk przed poronieniem;
• lęk przed porodem;
• szybkie zmiany zachodzące w ciele i wyglądzie;
• ograniczenia w życiu społecznym i zawodowym;
• lęk przed byciem niekompetentnym rodzicem;
• ambiwalentne uczucia w stosunku do ciąży.

Według znanej skali stresu Holmesa i Rahe’a ciąża jest jednym z 44 najbardziej stresujących doświadczeń życiowych [2].

Huśtawka nastrojów w ciąży i strategie radzenia sobie z nimi

Przyszła mama wypracowuje sobie w ciągu życia pewien zestaw strategii, które służą jej radzeniu sobie ze stresem i rozładowywaniu napięcia. Dzięki temu jest w stanie lepiej sobie radzić z wahaniami nastrojów. Jednak w czasie ciąży strategie te mogą się okazać niemożliwe do wykorzystania. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy kobieta często sięgała po używki, by regulować swoje emocje, ale także w przypadku wykorzystywania w tym celu intensywnych ćwiczeń sportowych, bardzo częstych spotkań towarzyskich czy intensywnego zajmowania się pracą. Choć ciąża to nie choroba, a z wielu z tych sposobów nadal można korzystać, w praktyce często przyszła mama z powodu fizycznych dolegliwości potrzebuje zwolnić tempa.

Jeżeli często doświadczasz złego nastroju w ciąży, lęku czy radykalnych zmian nastroju, możesz zacząć od przyjrzenia się swoim strategiom radzenia sobie ze stresem. Jak wyglądały one przed ciążą? Czy część z nich utraciłaś? Jak to wygląda teraz?

Trudne czasy a lęki w ciąży

Lęki w ciąży są jej nieodłączną częścią i są zrozumiałe. Jednak w trudnych czasach mogą być one dużo silniejsze. Pandemia Covid-19, niepewna sytuacja polityczna i gospodarcza, a także trwające konflikty na świecie z pewnością dodatkowo Cię obciążają.

W takiej sytuacji ważne jest regularne rozmawianie o swoich lękach z bliskimi osobami. Może być tak, że Twojemu partnerowi nie będzie łatwo ich przyjmować, ponieważ ma dokładnie te same obawy! Najlepiej sięgnąć po pomoc bliskiej nieoceniającej przyjaciółki, grupy wsparcia dla przyszłych mam lub psychologa. Psychoterapia jest pierwszym sposobem interwencji w przypadku zbyt trudnych emocji w ciąży, ponieważ jest w pełni bezpieczna dla twojego dziecka [3, 4].

Pamiętaj też, aby przedyskutować ze swoim lekarzem prowadzącym i położną różne możliwe scenariusze porodu oraz tego, jak może on wyglądać w czasie pandemii.

Ograniczaj też napływ informacji z mediów, jeśli czujesz, że Ci one nie służą. Przed erą internetu kobiety w naturalnym odruchu wybierały oglądanie przyjemnych i ciekawych treści [5], co wspierało ich regulację emocji. Obecnie o wiele łatwiej zostać przytłoczonym trudnymi i straszącymi treściami.

Co pomaga na zły nastrój w ciąży?

Nawet jeśli doskwiera Ci dużo dolegliwości ciążowych, czasy są trudne i niepewne i nie możesz korzystać z części dotychczasowych strategii radzenia sobie ze stresem, wciąż możesz zadbać o swój nastrój w ciąży. Zwróć przede wszystkim uwagę na:

• zdrową dietę i odpowiednią suplementację – mają one nie tylko znaczący wpływ na twój dobrostan psychiczny, ale również samopoczucie; niedobory pierwiastków i witamin są związane z wahaniami nastroju;
• aktywność fizyczną – choć potrzebujesz ją dopasować do swojego stanu fizycznego, prawdopodobnie ciągle jest wiele sposobów, w jakie możesz ją realizować – np. joga dla ciężarnych czy spacer;
• czas na łonie natury – uspokoi Twój układ nerwowy i pomoże Ci się zrelaksować, dostarczy też świeżego powietrza potrzebnego Tobie i dziecku;
• ćwiczenia mindfulness i relaksacyjne – pomogą Ci zadbać o swój spokój;
• utrzymywanie kontaktów społecznych – wsparcie społeczne jest kluczowe w każdej, najtrudniejszej sytuacji życiowej;
• drobne przyjemności – często to one decydują o naszym subiektywnym poczuciu jakości życia.

Mamo, zadbaj o swój nastrój w ciąży!

Twój nastrój w ciąży nie jest tylko przejściową i nieprzyjemną niedogodnością. Nie jest też żadnym egoizmem fakt, że mocniej skupisz się w tym czasie na zadbaniu o siebie. Dużo nieuspokojonych, trudnych emocji i lęku w ciąży może przyczyniać się do rozwoju ​​depresji poporodowej czy trudności z nawiązaniem więzi z dzieckiem. Pamiętaj też, że kortyzol (hormon stresu) dociera do twojego rozwijającego się dziecka i także ma na nie wpływ.