Trudne decyzje ‒ z kim rodzić? Z partnerem, doulą, położną czy przyjaciółką?

Z kim rodzić ‒ podstawa prawna

Podstawą prawną, która daje możliwość towarzyszenia przy porodzie osoby bliskiej, jest Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z artykułem 21 Ustawy:

„1. Na życzenie pacjenta przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może być obecna osoba bliska.

2. Osoba wykonująca zawód medyczny udzielająca świadczeń zdrowotnych pacjentowi może odmówić obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w przypadku istnienia prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta. Odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej” [1].

Po co Ci osoba towarzysząca w trakcie porodu?

Czy obecność bliskiej osoby wpływa na przebieg porodu? Jak najbardziej! Wnioski z badania przeprowadzonego wśród kobiet rodzących w Klinice Położnictwa, Perinatologii i Ginekologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi nie pozostawiają złudzeń: bliska osoba przy porodzie daje kobiecie poczucie bezpieczeństwa ‒ rodząca jest spokojniejsza, mniej osamotniona czy zdezorientowana, a także, co nie jest bez znaczenia, bardziej zaangażowana w narodziny swojego dziecka. [2]

Towarzystwo osoby, do której masz zaufanie, oswaja różne negatywne emocje, takie jak lęk, niepewność czy przerażenie, które wynikają nie tylko z samego faktu rodzenia dziecka, ale są też związane z obawami o zdrowie dziecka, ból czy powikłania podczas porodu [3].

Jest też inny, pragmatyczny aspekt ‒ kobieta podczas porodu i tak ma trudne zadanie do wykonania. Towarzysząca jej osoba znacznie lepiej kontroluje sytuację niż ona sama. Ma wpływ na przestrzeganie praw pacjenta, kontrolę nad uzyskiwaniem zgód na zabiegi, obserwuje pracę personelu medycznego i może reagować [2].

Jednym słowem obecność osoby towarzyszącej przy porodzie jest jak najbardziej wskazana.

Poród z partnerem?

Ciąża i poród to niezwykle ważne wydarzenia zarówno dla mamy, jak i dla taty. Dlatego wiele par decyduje się na uczestnictwo mężczyzny w porodzie jego dziecka. Najlepiej, aby to była w pełni świadoma decyzja obojga rodziców. Podstawą jest rozmowa o tym czego chcecie, o Waszych oczekiwaniach i obawach. Dobrym pomysłem jest szkoła rodzenia, która pomoże Wam wspólnie przygotować się do tego niezwykłego wydarzenia i upewnić się, że podjęta decyzja jest słuszna. Zajęcia mogą sprawić, że niezdecydowany tata jednak przełamie obawy i zechce być przy kobiecie w trakcie narodzin swojego dziecka, a także towarzyszyć maleństwu od jego pierwszych chwil.

Wiele badań wskazuje na pozytywne aspekty uczestnictwa partnera w porodzie. Jego obecność daje kobiecie poczucie bezpieczeństwa, sprawiając, że jest spokojniejsza, a poród przebiega łagodniej [4]. Poród rodzinny wzmacnia więź pomiędzy rodzicami (małżeńską czy partnerską), a mąż przy porodzie usprawnia jego przebieg i zmniejsza konieczność zaangażowania personelu medycznego [5]. Najważniejsze, aby była to Wasza wspólna, w pełni świadoma decyzja.

Poród z mamą lub przyjaciółką?

Jeżeli z jakichś względów tata nie może towarzyszyć mamie i swojemu dziecku w porodzie, można zastanowić się nad obecnością innej bliskiej osoby – mamy, siostry czy przyjaciółki. Trzeba pamiętać, że osoba towarzysząca nie musi być z Tobą spokrewniona. To po prostu ma być osoba, w której towarzystwie czujesz się bezpiecznie, której ufasz i która pomoże Ci w porodzie. W przypadku takiego wyboru dobrze by było, aby osoba, którą wybrałaś, uczestniczyła z Tobą w zajęciach szkoły rodzenia.

Doula przy porodzie?

Kim jest doula? Według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania doula to asystentka kobiety w czasie ciąży i porodu [6]. Nie jest to definicja do końca trafna, ponieważ doula sprawuje opiekę nie tylko podczas samego porodu, ale także w okresie połogu.

Doule odciążają położne w sprawowaniu opieki nad ciężarną, zarówno przed porodem, jak i w jego trakcie i po. Doula daje kobiecie wsparcie niemedyczne, czyli opiekuńcze, emocjonalne, fizyczne i informacyjne. Przed porodem uczy kobietę technik relaksacyjnych, przygotowuje do porodu itp., w trakcie pomaga w stosowaniu technik relaksacyjnych i oddechowych, pomaga zniwelować stres, masuje rodzącą, pomaga wybrać najlepszą pozycję do porodu, wspomaga położną wykonując jej polecenia, natomiast później udziela wskazówek jak poradzić sobie z emocjami po porodzie, jak pielęgnować noworodka itp. [7].

Położna i doula powinny się uzupełniać, dlatego warto je ze sobą poznać jeszcze przed porodem (chyba że doula i położna to ta sama osoba).

Własna położna przy porodzie

Położna sprawuje nad rodzącą opiekę medyczną, w najlepszym wypadku w czasie ciąży, w trakcie porodu i w połogu. Ciężko wyobrazić sobie poród bez jej obecności, a nad wyborem położnej warto się zastanowić już we wczesnym okresie ciąży. Położna, którą znasz i która opiekuje się Wami na etapie ciąży, daje dużo większe poczucie bezpieczeństwa niż przypadkowa położna dyżurująca akurat w szpitalu, do którego przyjechałaś urodzić. Oczywiście położna może być jednocześnie doulą.

Pamiętaj, że poród wpływa na Twoje życie, zatem dokonywane w związku z nim wybory powinny być starannie przemyślane. To, kto będzie przy Tobie w tak niezwykłej chwili jak narodzenie Twojego dziecka, ma ogromne znaczenie. Podobnie jak istotne jest gdzie będziesz rodziła – w domu, szpitalu czy jeszcze gdzie indziej…