Stres – pomoc czy przeszkoda w rodzicielstwie?

Co to jest stres?

Stres to reakcja organizmu na zewnętrzne obciążenia. Jest ona psychologiczna – odczuwamy napięcie, strach, poczucie presji czasu lub upraszaczając – po prostu czujemy zagrożenie. Reakcja stresowa jednak dotyka też ciała. Zawsze kiedy czujemy się zagrożeni, uruchamia się w nim cały cykl przemian, które mają służyć uniknięciu lub pokonaniu tego zagrożenia. Na przykład przyspiesza nam serce, wyostrza się uwaga, hamowane jest trawienie, rozszerzają się źrenice. Częste przebywanie w takim stanie wpływa obciążająco na zdrowie człowieka.

Codziennie doświadczamy stresu na umiarkowanym poziomie i w małych dawkach. Jeżeli czujemy się bezpiecznie, stres może nam służyć i pobudzać do działania. Problemem staje się moment, w którym jesteśmy w permanentnym poczuciu zagrożenia, przemęczenia i nie wiemy, co z tym zrobić.

Skutki stresu w rodzinie

Kiedy stresu jest tak dużo, że nasz organizm uruchamia pełną reakcję stresową – innymi słowy wchodzimy w tryb walki-ucieczki, to na ogół nie jesteśmy w stanie być w kontakcie i współpracować z innymi ludźmi. Łatwiej też sięgamy po arsenał zachowań zarezerwowany dla dużych niebezpieczeństw. To dlatego trudniej ci w takich sytuacjach widzieć potrzeby twojego partnera albo dzieci, łatwiej zaczynasz krzyczeć czy złoszczą cię zachowania, nad którymi kiedy indziej przeszłabyś do porządku dziennego.

Kiedy rodzice są nadmiernie obciążeni stresorami i nie mają pomysłu, jak sobie z nimi poradzić albo skąd czerpać siły do rozbrajania kolejnych bomb stresu w ich życiu, może to wpływać na całą rodzinę. Dostępność rodzica jest bowiem głównym czynnikiem wpływającym na jakość relacji z dziećmi i ich rozwój – nie tylko w zakresie społecznym czy emocjonalnym. Poczucie bezpieczeństwa jest kluczowym czynnikiem wpływającym na to, czy organizm jest gotowy się rozwijać.

Skąd się bierze stres w życiu rodzica?

Bywa tak, że ludzie, który mieli poczucie, że doskonale wiedzą, jak radzić sobie ze stresem, czują się nim obezwładnieni, kiedy stają się rodzicami. Nic w tym dziwnego, bo rodzicielstwo jest wypełnione nowymi stresorami – nie tylko stajemy się odpowiedzialni za inną osobę i mamy o wiele więcej pracy, ale obciąża nas wiele rzeczy, jak choćby bodźce sensoryczne, takie jak hałas. Równocześnie o wiele trudniej dbać o zasoby, czyli wszystko to, co sprawia, że mamy więcej siły do działania. Żeby to wszystko zmieścić w dwudziestoczterogodzinnej dobie, potrzebujemy podchodzić do tego w bardziej świadomy i zaplanowany niż dotychczas sposób.

Jak panować nad stresem?

Gdy rodzice zastanawiają się, jak panować nad stresem, często czują, że to jeszcze jeden wysiłek i dodatkowe obciążenie, które muszą podjąć. W ten sposób panowanie nad stresem staje się kolejnym stresorem w ich życiu. Żeby wydostać się z tego błędnego koła, warto zastanowić się głębiej nad tym, co sprawia, że stres, zamiast mobilizować nas do działania, doprowadza do przeciążenia.

Jeśli chcesz się temu przyjrzeć, skup się na kilku obszarach:

Ogranicz stresory

Większość osób jest w stanie ograniczyć ilość stresorów w swoim życiu. Czasami możemy zrezygnować lub oddelegować część obowiązków. Z kolei jeżeli tym, co najbardziej cię stresuje, są twoje myśli czy rodzicielskie obawy, poszukaj osoby, z którą możesz porozmawiać – nieoceniajacego przyjaciela albo specjalisty.

Szukaj zasobów

Zastanów się, co może ci pomóc w trudnych chwilach. Na ogół mamy dostęp do o wiele większej ilości zasobów, niż się spodziewamy. Jeśli przechodzisz przez trudny, bardzo obciążony stresorami czas, zrób listę i zastanów się, co jeszcze możesz wykorzystać lub kogo poprosić o wsparcie.

Korzystaj z uważności i drobnych przyjemności

Stres jest najbardziej wyczerpujący wtedy, kiedy przez długi czas pozostajemy w strefie walki-ucieczki. Ciekawość i uważność, kontakt z własnym ciałem, zwracanie uwagi na własny komfort i drobne przyjemności, to coś, co pomaga nam powrócić do spokoju i zwolnić. Bardzo często rzeczywistość wcale nie wymaga tego, żebyśmy byli w trybie przetrwania – to pośpiech sprawia, że tak myślimy, a dzięki uważności możemy się wydostać z takiej pułapki.

Pamiętaj o rozładowywaniu napięcia

Niezależnie od tego, jak bardzo będziesz się starać wyeliminować stresory i jak wiele wsparcia wokół siebie znajdziesz, stres jest czymś, co będziesz napotykać i będzie miał on wpływ na twoje ciało. Zniwelować ten wpływ możesz przez tak zwane rozładowywanie napięcia. Sprzyjają temu między innymi ruch fizyczny, wysiłek, przytulanie czy śmiech.

Jak się mniej stresować?

Możemy się skupić na tym, żeby mniej się stresować. I czasami to się udaje, gdy jesteśmy w stanie zmienić nasz sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości albo ograniczać ilość stresujących nas rzeczy. Faktem jest jednak, że stres zawsze będzie częścią życia i warto codziennie dbać o uzupełnianie swojego kubeczka zasobów i rozładowywanie nadmiaru napięcia z ciała.