Problem z alkoholem wśród młodych mam

Co to jest alkoholizm i jakie są jego przyczyny?

Alkoholizm w Polsce jest poważnym problemem, jednak jeśli chodzi o statystyki, nie znajdujemy się w czołówce krajów świata [1]. Z drugiej strony kultura picia w naszym kraju służy ryzykownemu piciu oraz regularnemu nadużywaniu alkoholu, które również mogą stać się problemem z alkoholem. Amerykańskie Towarzystwo Lekarskie określa alkoholizm jako „chorobę charakteryzującą się istotnym upośledzeniem związanym bezpośrednio ze stałym i nadmiernym spożywaniem alkoholu. Upośledzenie to może mieć postać zaburzeń fizjologicznych, psychicznych lub społecznych” [2].

Przyczyny alkoholizmu są złożone. Przez wiele lat upatrywano ich w określonym materiale genetycznym czy uwarunkowaniach społecznych. Najnowsze koncepcje uzależnień mówią jednak o tym, że za każdym uzależnieniem stoi traumatyczne doświadczenie i równoczesny brak wsparcia społecznego [3].

Problem z alkoholem u młodych mam a depresja poporodowa

Badania przeprowadzone przez Irenę Tung i jej współpracowników [4] sugerują, że ryzyko nadużywania alkoholu w ciąży oraz po urodzeniu dziecka jest największe u nastoletnich matek. Możemy to wiązać z brakiem gotowości do podjęcia roli matki, jak również z ograniczoną ilością innych strategii radzenia sobie ze stresem.

Nadużywanie alkoholu w połogu jest zachowaniem bardzo mocno piętnowanym społecznie, dlatego trudno o rzetelną wiedzę na temat tego, jak dużej liczby osób może dotyczyć. Coraz częściej jednak słychać głosy, że problem z alkoholem u młodych mam może być połączony z depresją poporodową [5]. Jest to bardzo złożona kwestia, ponieważ z jednej strony depresja może być czynnikiem sięgnięcia po alkohol, a z drugiej nadużywanie alkoholu utrudnia leczenie depresji. Szybkie interwencje alkoholowe mogą być czynnikiem skracającym czas trwania depresji poporodowej [5].

FAS: choroba dziecka, gdy matka pije w ciąży

Spożywanie alkoholu w ciąży jest kategorycznie zakazane. Nawet mała ilość alkoholu, która przedostanie się do płodu, może wywołać niepożądane skutki w rozwoju dziecka, na przykład rozwinięcie się u dziecka FAS – zespołu intoksykacji alkoholowej, który objawia się między innymi:

• deformacją wyglądu ciała;
• opóźnieniem w rozwoju;
• trudnościami z regulacją emocji;
• trudnościami w zdobywaniu umiejętności szkolnych;
• deficytami poznawczymi [6].

Picie alkoholu podczas karmienia piersią ‒ czy zawsze jest złe?

Picie alkoholu podczas karmienia piersią to bardziej złożona kwestia. Choć kiedyś uważano, że alkohol wzmaga laktację, a picie małych ilości alkoholu działa uspokajająco na dziecko karmione piersią, dzisiaj wiemy, że alkohol jest substancją, na którą niemowlę nie powinno być eksponowane.

Warto jednak wiedzieć, że zawartość procentowa alkoholu w pokarmie matki jest mniej więcej taka sama jak w danej chwili we krwi. Z tego powodu dopuszcza się okazjonalne spożywanie alkoholu przez matki karmiące, przy zachowaniu następujących warunków:

• dziecko powinno być starsze niż 1 miesiąc (niektóre źródła podają 3 miesiące lub pół roku);
• spożycie alkoholu powinno nastąpić bezpośrednio po nakarmieniu dziecka, żeby wydłużyć czas do kolejnego karmienia;
• należy pić powoli i na pełny żołądek;
• spożycie alkoholu powinno ograniczać się do 1‒2 drinków dziennie;
• nie należy pić alkoholu codziennie [7].

Pamiętaj jednak, że choć okazjonalne spożywanie małych ilości alkoholu nie wpływa negatywnie na Twoje dziecko, to jego częste spożywanie może mieć poważne konsekwencje zdrowotne i społeczne nie tylko dla Ciebie, ale całej Twojej rodziny. Częste spożywanie alkoholu zmniejsza ilość produkowanego pokarmu i może utrudniać budowanie więzi z dzieckiem [8].

Konsekwencje alkoholizmu dla rodziny

Problemy z alkoholem u młodej mamy wywierają wpływ na całą rodzinę. Kobieta staje się mniej obecna, mniej responsywna na potrzeby dziecka, a w skrajnych przypadkach może je zaniedbywać lub doprowadzić do sytuacji, w których jego życie i zdrowie będzie zagrożone. Nadużywanie alkoholu we wczesnych tygodniach życia dziecka utrudnia nawiązywanie więzi z dzieckiem bądź prowadzi do wykształcenia się u niego pozabezpiecznego stylu przywiązania, co wpływa na całe późniejsze życie. Jeżeli nie ma innej osoby dorosłej, która w tym czasie opiekuje się dzieckiem, taka sytuacja jest dla niego równoznaczna z traumą wczesnodziecięcą.

Równocześnie dobrze jest pamiętać, że problem z alkoholem najczęściej jest skutkiem różnych trudności, przez które przechodzi matka, a picie jest dla niej sposobem na przetrwanie. Dlatego tak ważne jest wsparcie i podjęcie odpowiednich interwencji, które zaopiekować się kobietą, która znajduje się w trudnej sytuacji. Jeśli widzisz u siebie problem z alkoholem, nie wahaj się szukać pomocy u psychologa. Jeżeli problem ten dotyczy bliskiej Ci osoby, staraj się wspierać ją w nieoceniający sposób, równocześnie zachęcając do podjęcia profesjonalnego wsparcia. Każda Twoja forma pomocy, również wsparcie w opiece nad dzieckiem albo w obowiązkach domowych, może pomóc mamie, która ma problemy z alkoholem, w odzyskaniu równowagi.