Matka karmiąca a prawo pracy ‒ przepisy dla mam karmiących

Matka karmiąca w pracy – czy przysługują jej przerwy?

Podstawowym prawem matki karmiącej w pracy są przerwy na karmienie, które mają jej zapewnić możliwość realizacji funkcji macierzyńskich. Jeśli karmisz piersią, masz prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy, które są wliczane do wymiaru pracy. Karmienie bliźniąt lub większej liczby dzieci wiąże się z prawem do dwóch czterdziestopięciominutowych przerw w pracy. Pamiętaj, że przerwy na karmienie możesz łączyć. Jeśli pracujesz mniej niż cztery godziny dziennie, niestety nie przysługują Ci przerwy na karmienie, a w przypadku sześciogodzinnego wymiaru pracy dziennie możesz skorzystać tylko z jednej przerwy. Aby zapewnić sobie przerwy na karmienie w pracy, musisz wcześniej złożyć u pracodawcy wniosek o karmienie piersią [1].

Przerwa na karmienie piersią a zaświadczenie od lekarza

Przepisy dla mam karmiących piersią nie określają wprost kwestii przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego w przypadku ubiegania się o przerwy na karmienie. Zdania na ten temat są podzielone. Państwowa Inspekcja Pracy podaje, że nie istnieją szczególne wymagania dotyczące sposobu udowodnienia przez kobietę faktu karmienia. W Kodeksie pracy nie ma również żadnych zapisów, które wiązałyby się z koniecznością przedłożenia pracodawcy stosownego zaświadczenia lekarskiego. Wydawać by się mogło, że wystarczy oświadczenie o karmieniu piersią złożone przez pracownicę. Jednak dopuszczalne jest, aby pracodawca wyraził potrzebę uzyskania bardziej formalnego dokumentu potwierdzającego ten fakt. Przepisy nie określają, jaki lekarz jest uprawniony do wystawienia takiego zaświadczenia. Może to być lekarz sprawujący opiekę nad Tobą lub dzieckiem [2].

Do jakiego wieku dziecka przysługują przerwy na karmienie?

Poruszając zagadnienie „karmienie piersią a praca” należy też wspomnieć o tym, jak długo kobieta karmiąca ma prawo do przerw na karmienie. Według przepisów masz prawo do korzystania z przerw na karmienie piersią przez nielimitowany okres czasu. Nie ma przecież ograniczeń w kwestii tego, jak długo możesz karmić. Przepisy dla matek karmiących nie wiążą możliwości skorzystania z prawa do przerw w pracy z wiekiem dzieci, ale faktem karmienia ich piersią. Jako pracownica możesz jednak zostać poproszona o potwierdzenie faktu rzeczywistego karmienia piersią. Pracodawca może wówczas zażądać wspomnianego wyżej zaświadczenia lekarskiego. Takie przypadki, jeśli już się zdarzają, dotyczą z reguły matki karmiącej piersią już kilkuletnie dziecko [2, 3].

Czy wniosek o karmienie piersią zapewnia ochronę stosunku pracy?

Złożenie u pracodawcy wniosku o przerwy na karmienie nie jest w żaden sposób powiązane z zapewnieniem ochrony przed zwolnieniem z pracy. Kobieta korzystająca z przerwy na karmienie piersią nie jest objęta ochroną stosunku pracy, jak to jest w przypadku trwania urlopu wychowawczego lub obniżenia wymiaru czasu pracy osobie uprawnionej do urlopu wychowawczego. Stanowi o tym art. 187 Kodeksu pracy. Przerwy na karmienie nie powinny być utożsamiane z obniżeniem wymiaru czasu pracy. Pamiętaj, że karmienie piersią nie jest okresem ochronnym i pracodawca ma prawo wypowiedzieć i rozwiązać stosunek pracy [4].

Jakich prac nie powinna wykonywać kobieta karmiąca piersią?

Przepisy dla mamy karmiącej określają również charakter prac, których nie może wykonywać z uwagi na możliwy niekorzystny wpływ na karmienie piersią. Są to prace uciążliwe, niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia, w tym m.in.:

• w warunkach podwyższonego lub obniżonego ciśnienia, np. pracy nurków,
• pod ziemią, np. w kopalniach,
• związanych z ręcznym przenoszeniem przedmiotów ważących powyżej 6 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m,
• związanych z ręcznym przenoszeniem materiałów ciekłych o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, gorących lub żrących [1].

Pełny wykaz prac, których nie może wykonywać mama karmiąca, znajduje się w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią [1].