Zanim odstawisz dziecko od piersi ‒ o czym warto pamiętać

Koniec karmienia piersią – emocje mamy i dziecka

Zakończenie laktacji wiąże się ze spadkiem poziomu dwóch hormonów ‒ prolaktyny i oksytocyny, które wpływają nie tylko na karmienie piersią, ale też na funkcjonowanie mózgu. Pierwszy z nich jest odpowiedzialny za wytwarzanie mleka, a jednocześnie działa uspokajająco i relaksująco. Drugi odpowiada za wypływ pokarmu z piersi, a dodatkowo poprawia nastrój i ułatwia tworzenie więzi. Zakończenie karmienia piersią może w związku z tym wywołać trudne emocje u kobiety [1].

Zanim organizm po zakończeniu karmienia piersią wyreguluje poziom hormonów, może minąć kilka tygodni. W tym czasie mogą się pojawić u mamy: poirytowanie, smutek, płaczliwość, żal, szybkie zmiany nastroju, poczucie straty lub braku, problemy z zasypianiem. W przypadku kobiet miesiączkujących okres może stać się bardziej bolesny. Czasem doznawane przez kobiety emocje bywają sprzeczne: jednocześnie cieszą się i smucą, że przestały karmić [2].

Mówiąc o emocjach, należy też wspomnieć o dziecku. Odstawienie od karmienia piersią może sprawić, że maluch stanie się płaczliwy, niespokojny i rozdrażniony. Może mu być trudno z zaakceptowaniem takiej zmiany. Dlatego mamy powinny uzbroić się w cierpliwość. Najlepiej stopniowo przyzwyczajać dziecko ‒ pomijać jedno karmienie na kilka dni, skracać czas karmienia. Tylko wtedy jest szansa, że dziecko bez większych problemów przyjmie nowy system karmienia i nowy etap w swoim życiu [3].

Koniec karmienia piersią ‒ jak pozbyć się mleka?

Laktacja nie kończy się z dnia na dzień. Piersi potrzebują czasu, żeby zakończyć produkcję mleka. Najczęściej okres wygaszania laktacji trwa do trzech miesięcy, choć może to zająć nawet rok. Przez pewien czas na bieliźnie mogą się pojawiać niewielkie ślady zaschniętego mleka i wyciek mleka po naciśnięciu sutka. Przydadzą się wówczas wkładki laktacyjne [4]. W zakończeniu laktacji może pomóc spożywanie naparu z mięty i szałwii. Można też skorzystać z pomocy lekarza, który zaleci środki wyciszające laktację. Pamiętaj, że piersi mogą ponownie wypełnić się mlekiem krótko po zakończeniu karmienia piersią w wyniku przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych. Jest to tzw. mlekotok wtórny [4].

Zakończenie laktacji ‒ co zamiast mleka matki?

Kobiety interesujące się tym, jak zakończyć laktację, zastanawiają się nad dalszym żywieniem dziecka. W przypadku, gdy odstawia się od piersi niemowlę, konieczne jest wprowadzenie mleka modyfikowanego. Rodzaj, ilość i formę podania go należy skonsultować z pediatrą. U dzieci w wieku 6‒12 miesięcy stosowanie butelki ze smoczkiem nie zawsze będzie konieczne, powinno się z niej zupełnie zrezygnować do pierwszych urodzin. Lepszym rozwiązaniem będzie kubek niekapek, otwarty lub ze słomką.

W przypadku odstawiania od piersi dziecka, które ukończyło już rok, nie ma potrzeby stosowania mleka modyfikowanego. Jeżeli nie ma alergii na białka mleka krowiego, wapń dostarcza się mu z produktów mlecznych [5]. Jeśli dziecko nie może spożywać białka mleka krowiego, wapń może pochodzić z produktów roślinnych – po ustaleniu diety ze specjalistą i produktów mlekozastępczych [6].

Zakończenie karmienia piersią ‒ aspekty zdrowotne

Odstawienie od karmienia piersią z dnia na dzień nie jest dobrym pomysłem. Im wolniejsze, tym większa szansa, że przebiegnie łagodniej. Nagłe zaprzestanie karmień może spowodować przepełnienie i obrzęk piersi, a w konsekwencji zastoje. W razie bolesności można laktatorem lub ręcznie odciągać niewielkie ilości mleka, do odczucia ulgi ‒ nigdy do końca, bo całkowite opróżnianie piersi jest „sygnałem” do produkowania mleka. Po jakimś czasie pokarm będzie produkowany coraz wolniej. Pamiętaj, że mama, która wróciła do pracy, ma prawo do odciągania pokarmu ‒ pracodawca ma obowiązek uwzględnić czas przerwy na regularne odciąganie (art. 187 Kodeksu pracy) [7].

Zakończenie karmienia piersią może spowodować wzrost masy ciała. Dzieje się tak, gdy nie zmniejszy się podaży energii o tę ilość, która dotychczas była wykorzystana w procesach fizjologicznych do produkcji pokarmu. Odstawienie dziecka od piersi wiąże się ze zwolnieniem metabolizmu do stanu sprzed ciąży [8]. Aby zapobiec zwiększeniu masy ciała, należy zadbać, aby dieta była prawidłowo zbilansowana, a liczba i wielkość posiłków ‒ adekwatna do zapotrzebowania.

Zakończenie karmienia piersią a zmiany w wyglądzie biustu

Dla wielu kobiet biust jest jednym z kluczowych atutów ich urody. W czasie ciąży i karmienia piersią znacznie zwiększa się rozmiar biustu. Odstawienie od karmienia piersią wiąże się z jego powrotem do dawnych rozmiarów, a niekiedy nawet staje się on mniejszy niż przed ciążą. Jednocześnie z reguły biust traci na elastyczności i jędrności. Kiedy zakończysz karmienie piersią, pamiętaj o:

• odpowiednio dobranym biustonoszu, który zapobiega rozciąganiu więzadeł podtrzymujących piersi, a tym samym opadaniu biustu,
• codziennej pielęgnacji piersi – stosowaniu kremów lub balsamów ujędrniających, które uelastycznią i obkurczą skórę (środki te należy wmasowywać od pach do środka klatki piersiowej),
• ćwiczeniach – polecane są zwłaszcza ćwiczenia napinające mięśnie i skórę klatki piersiowej oraz pływanie (szczególnie żabką),
• kąpielach / hartowaniu biustu – naprzemiennym polewaniu piersi ciepłą i zimną wodą od dołu ku górze [9].