Cięcie cesarskie bez tabu – dlaczego tak często się na nie decydujemy?

Co to jest cięcie cesarskie?

Cięcie cesarskie to operacja wykonywana w sytuacji, kiedy poród drogami natury nie jest możliwy lub stanowi zagrożenie dla życia matki lub dziecka. Jest to rozległa operacja brzuszna, która oprócz ratowania życia niesie za sobą ryzyko powikłań. Z roku na rok w szpitalach coraz więcej porodów kończy się drogą cięcia cesarskiego, co jest niepokojącym zjawiskiem. [1]

Wskazania do cięcia cesarskiego

O konieczności wykonania cięcia cesarskiego decyduje doświadczony lekarz, który bierze pod uwagę aktualną sytuację położniczą oraz wskazania pozapołożnicze do takiej formy zakończenia ciąży. Wskazania dzielimy na elektywne, pilne, naglące oraz nagłe.

Wskazania elektywne to takie, które pozwalają z wyprzedzeniem podjąć decyzję o cięciu cesarskim. Operacja odbywa się wtedy w wyznaczonym terminie. Wskazaniami elektywnymi są m.in. nieprawidłowe położenie płodu, makrosomia (waga dziecka powyżej 4500 g), cienka blizna po poprzednim cięciu cesarskim (poniżej 2 mm), oraz wskazania pozapołożnicze – okulistyczne, neurologiczne, psychiatryczne itp.

Wskazania pilne to takie, które potencjalnie zagrażają życiu matki lub dziecka, np. nieprawidłowe ułożenie główki, ciężki stan przedrzucawkowy czy poród przedwczesny, który może być niebezpieczny dla zdrowia dziecka.

Wskazania naglące dotyczą zaburzeń zagrażającym zdrowiu i życiu matki lub dziecka, są to np. powtarzające się spadki tętna płodu spowodowane nieprawidłową czynnością skurczową macicy.

Wskazania nagłe to takie, które wymagają natychmiastowego cięcia, jak np. wypadnięcie pępowiny, przedwczesne odklejenie się łożyska, krwotok czy zaburzenia czynności serca płodu. [2]

Jak przebiega cesarskie cięcie – krok po kroku

Zazwyczaj cięcie odbywa się na dwa sposoby. Do macicy należy dotrzeć przez powłoki brzuszne. Cięcie metodą Pfannenstiela przeprowadza się poprzecznie nad spojeniem łonowym. Tkanka tłuszczowa i powięź są otwierane na ostro. Po oddzieleniu na ostro powięzi od mięśni mięśnie proste oraz piramidowe są przecinane od spojenia łonowego maksymalnie ku górze. Otrzewna jest otwierana również na ostro, tak samo jak macica. Po wydobyciu dziecka warstwy tkanek są zszywane.

W drugiej metodzie (Misgav-Ladach), która jest częściej stosowana w położnictwie, po nacięciu skóry i powięzi dalsze otwarcie powłok brzusznych następuje przez włożenie palców wskazujących i środkowych przez operatora i asystę i rozerwanie powłok na boki do uzyskania odpowiedniej wielkości otworu. Po nacięciu skalpelem otrzewnej trzewnej i macicy operator rozrywa mięsień macicy i wydobywa dziecko. Następnie zszywane są macica, powięź oraz skóra, a reszta tkanek jest pozostawiona bez zszywania.

Cięcie cesarskie trwa średnio około godziny. [3]

Czy po cięciu cesarskim da się urodzić naturalnie?

Po przebytym cięciu cesarskim jest możliwy poród drogami natury, jeśli są ku temu

sprzyjające warunki. Kobieta musi zostać zakwalifikowana do porodu drogami natury oraz wyrazić na niego zgodę. Poród będzie musiał być cały czas monitorowany, a blizna po cięciu będzie musiała być skontrolowana przed oraz po porodzie. [2]

Strach przed porodem naturalnym – czy to „furtka” do cesarki?

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych wskazań pozapołożniczych do cięcia cesarskiego jest lęk przed porodem naturalnym. Coraz częstszą praktyką jest przynoszenie do lekarza prowadzącego ciążę zaświadczenia od psychiatry o zaburzeniu lękowym związanym z porodem, jednak według wytycznych PTG rozważa się te wskazania jako czasowe, które należy zweryfikować po podjęciu psychoterapii, leczenia farmakologicznego oraz edukacji pacjentki w szkole rodzenia.

Rana i blizna po cesarce

Po cięciu cesarskim zostaje pamiątka w postaci blizny. Rana goi się kilka dni, po 7 dniach od zabiegu zdejmowane są szwy. Ranę należy utrzymywać w czystości, a po zdjęciu szwów należy rozpocząć mobilizację blizny, aby zapobiec powstaniu bliznowca, czyli przerostu tkanki bliznowatej. Należy pamiętać, że rana jest nie tylko na skórze, ponieważ w pozostałych tkankach podskórnych również były rany, które będą się goić. Cięcie cesarskie niesie ze sobą ryzyko powstawania zrostów w jamie brzusznej. Zrosty brzuszne to pasma tkanki, które tworzą się między tkankami brzusznymi a narządami. Mogą one powodować w przyszłości problemy z płodnością, przewlekłe bóle brzucha, miednicy oraz niedrożność jelit.

Z pracą nad blizną i powrotem do sprawności warto udać się do fizjoterapeuty uroginekologicznego, który sprawdzi stan brzucha, mięśni dna miednicy oraz blizny po cesarce.

Połóg po cesarce

Połóg po cięciu cesarskim trwa tak jak w przypadku porodu naturalnego 6 tygodni, jednak powrót do formy zwykle zajmuje dłużej niż po porodzie naturalnym. Ból w pierwszych dniach jest bardzo silny i może sprawiać problemy w poruszaniu się i opiece nad noworodkiem. Zwykle odchody połogowe są mniejsze niż po porodzie naturalnym. Szczególną uwagę należy poświęcać ranie, aby nie doszło do zakażenia tkanek.

Kobiety po cięciu cesarskim często odczuwają bóle głowy spowodowane znieczuleniem w czasie porodu. Dlatego do momentu pionizacji należy leżeć na płasko i nie podnosić głowy.

Dolegliwości w czasie połogu mogą również obejmować pęcherz i cewkę moczową na skutek podrażnienia przez cewnik założony przed operacją.

Cięcie cesarskie czy poród naturalny?

Zdecydowanie bezpieczniejszy dla mamy i dziecka jest poród drogami natury. Należy pamiętać, że choć cięcie cesarskie jest szybszym sposobem na poród, to niesie ze sobą ryzyko powikłań. Nie jest to pójście na łatwiznę, więc cesarskie cięcie na życzenie nie jest dobrym pomysłem, bo to, co wydaje się bezbolesne i proste, wcale takie nie jest w rzeczywistości. Cesarka to nie sposób porodu do wyboru, lecz poważna operacja, która ma na celu chronić zdrowie i życie. Poród przez cięcie ma negatywny wpływ na mikrobiom noworodka oraz na jego układ immunologiczny, co będzie miało konsekwencje w dalszym życiu dziecka. Cięcie cesarskie jest dobre, ale tylko wtedy, kiedy jest konieczne. [4]